Yeterince uyumanıza rağmen kendinizi sürekli yorgun mu hissediyorsunuz? Canınız sık sık tuzlu yiyecekler mi çekiyor? Hatta belki bunlarla ilgili birkaç kez doktora gittiniz ancak kimse durumunuzun altında tıbbi bir neden bulamadı… Bir naturopatik (hastalıkların ilaçsız; diyet kontrolü, egzersiz ve masaj gibi tekniklerle de başarılı bir şekilde tedavi edilebileceği teorisine dayanan bir alternatif tıp sistemi) veya tamamlayıcı tıp uzmanı size, yaşadığınız tüm bu şikayetlerin, adrenal yorgunlukla ilgili olduğunu söyleyebilir. Yine de adrenal yorgunluğu tanımlayan herhangi bir bilimsel kanıt yok, bu nedenle geleneksel tıp doktorlarının çoğu, bu durumun gerçek olmadığını düşünüyor.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
İçindekiler
Adrenal yorgunluk nedir?
“Adrenal yorgunluk” terimi, 1998 yılında bir natüropat ve alternatif tıp uzmanı olan Dr. James Wilson tarafından icat edildi. Wilson, adrenal yorgunluğu “böbreküstü bezleri gerekli düzeyin altında çalıştığında ortaya çıkan bir grup belirti ve semptom” olarak tanımlıyor. Ve genellikle yoğun stresle ilişkili olduğunu; bronşit, grip veya zatürre gibi kronik enfeksiyonları takip ettiğini söylüyor.
Wilson ayrıca adrenal yorgunluk yaşayan kişilerin herhangi bir fiziksel hastalık belirtisi göstermeyebileceğini, ancak yine de uykuyla geçmeyen bir yorgunluk hissedebileceklerini ve canlarının tuzlu atıştırmalıklar isteyebileceğini belirtiyor.
Peki ama neden? Adrenal yorgunluğun arkasındaki teori ne? Vücudunuzun bağışıklık sistemi, stres altındayken hızlanarak yanıt verir. Böbreklerinizin üzerinde bulunan adrenal bezleriniz strese, “kortizol” ve “adrenalin” gibi hormonlar salgılayarak tepki gösterir. Bu hormonlar, “savaş ya da kaç” tepkisinin bir parçasıdır. Kan basıncını ve kalp atış hızını artırırlar.
Teoriye göre, uzun süre stres yaşarsanız adrenal bezleriniz sürekli kortizol üretiminden yanar. Böylece adrenal yorgunluk ortaya çıkar. Yukarıda da kısaca belirttiğimiz gibi, henüz adrenal yorgunluk için onaylanmış bir test yoktur. Kan testleri adrenal üretiminde düşüş tespit edemez. Bununla birlikte, sağlıklı adrenal fonksiyon için önerilen tedaviler şeker, kafein ve sağlıksız atıştırmalıklar bakımından düşük bir diyet ve vitamin- mineral içeren “hedefli besin takviyesi” dir:
- B5, B6 ve B12 vitaminleri
- C vitamini
- Magnezyum
Adrenal yorgunluk, bir efsane mi?
Henüz, adrenal yorgunluğu destekleyecek bir bilim yok. Dünyanın en büyük endokrinolog topluluğu olan Endocrine Society, adrenal yorgunluğun gerçek bir hastalık olmadığını açıkça söylüyor. Ve adrenal yorgunluğun semptomlarının çok genel olduğunu, birçok hastalık veya duruma (depresyon, uyku apnesi, fibromiyalji, hipotiroidizm veya diğer birçok durum) uyabileceğini veya günlük yaşamdan kaynaklanabileceğini belirtiyor. Hatta bazı tedavilerin tehlikeli olabileceğini de ekliyor. Diyetinizi iyileştirmek, hangi rahatsızlığınız olursa olsun, kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar, ancak ihtiyacınız yokken tanımlanamayan takviyeler almak, adrenal bezlerinizin çalışmamasına neden olabilir, diye uyarıyor.
Adrenal yorgunluk belirtileri
Alternatif tıp uzmanları, adrenal yorgunluk belirtilerinin aşağıdakileri içerebileceğini düşünüyor:
- Yorgunluk
- Uykuya dalmakta ve uyanmakta zorluk
- Tuz ve şeker isteği
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Kafein gibi uyarıcılara güvenme
- Spesifik olmayan sindirim problemleri
Yukarıdaki semptomların tamamı, nispeten genel olsa da gerçekten bir tür hastalığa işaret edebilir. Bununla birlikte, semptomların çoğu, yoğun bir yaşam ve uykusuzluktan, kötü beslenmeden veya yüksek stres seviyelerinden de kaynaklanabilir. Adrenal yorgunluğun var olduğuna inanan uzmanlara göre, uzun süreli stres adrenal bezlerin yorulmasına ve vücudun taleplerine ayak uyduramamasına neden olur.
Adrenal yorgunluk nasıl geçer?
Bazı kaynaklar, adrenal yorgunluk için özel bir diyet önerir. Diyet içerisinde yüksek proteinli gıdalar veya takviyeler yer alır. Bu durumu çevreleyen kanıt eksikliği göz önüne alındığında, eğer varsa, diyetin hangi rolü üstlenmesi gerektiğini veya takviyelerin iyi bir fikir olup olmadığını kesin olarak söylemek mümkün değildir. Bununla birlikte, dengeli beslenme doğal olarak bağışıklık sisteminizi, esenlik duygunuzu ve genel sağlığınızı geliştirecektir. Dengeli bir diyet benimsemek, genel sağlık için önemli bir anahtardır ve adrenal yorgunluğa atfedilen semptomların çoğunu önlemeye yardımcı olabilir.
Yaşadığı belirtilerden endişe duyan herkes, tavsiye için mutlaka doktora görünmelidir. Sağlık sorunlarıyla ilgili herhangi bir büyük diyet değişikliği yapmadan önce de bir doktora danışmak oldukça önemlidir.
Adrenal yorgunluk yaşadığı düşünülen kişilere, daha iyi hissetmeleri için ayrıca aşağıdaki yaşam alışkanlıkları tavsiye edilir:
- İyi ve kaliteli uyku: Yoğun ve stresli geçen bir günün içindeyken, meditasyon ya da kısa yürüyüşler gibi uygulamalarla stresi azaltın. Doğru saatlerde uyuduğunuzdan emin olun. Gevşemeye ihtiyacınız varsa papatya çayı gibi doğal yatıştırıcılardan yardım alın.
- Sınırlı kafein tüketimi: Adrenal yorgunluğa inanan uzmanlara göre, adrenal bezleriniz yorgunsa, doğal olarak yenilenmelerine izin vermelisiniz. Kafein anlık olarak sizi yükseltir ama sonra aşağı düşürür. Bu alışkanlığı bırakmak zor olsa da sınırlayarak enerjinizi daha iyi koruyabilirsiniz.
- Sağlıklı ve dengeli beslenme: Açlık doğal olarak adrenal bezlere stres hormonları salması için sinyal verdiğinden, öğün atlamayın veya çok uzun süre kendinizi aç bırakmayın. Öğünlerinizde sağlıklı ve besleyici öğelere yer verin.
- Egzersiz rutini: Kendinizi yorgun hissediyorsanız, egzersiz rutininizi değiştirmeyi düşünün. Bazı insanlar egzersiz yaptıktan sonra kendilerini harika hissederler. Eğer siz de böyle hissediyorsanız, buna bağlı kalın. Ancak egzersiz yaparak kendinizi bitkin hissediyorsanız rahatlatıcı yürüyüşler, yoga veya sizi tüketmek yerine şarj eden herhangi farklı bir egzersizi deneyin. Nasıl hissettiğinizi gözlemlemeye devam edin.
- Hedeflenen takviyeler: Adrenal yorgunluğu savunan alternatif tıp uzmanlarına göre, adrenal bezler optimum işlev için sürekli olarak B kompleks vitaminleri ve C vitamini kaynağına ihtiyaç duyar. Onarım için, adrenallerinizi bu kaynaklarla beslemek, onların iyileşmesine yardımcı olur ve sürekli bir enerji artışı sağlar.
Teşhis edilebilen tanımlı bir hastalık: Adrenal yetmezlik nedir?
Adrenal yorgunluğun aksine, bu, teşhis edilebilen tanınmış bir hastalıktır. Bu durumun iki şekli vardır ve her ikisi de adrenal bezlerdeki kortizol hormonunu yeterince üretememeleriyle sonuçlanan hasar veya sorunlardan kaynaklanır. Her iki formun semptomları arasında kronik yorgunluk, iştah kaybı, kas zayıflığı, kilo kaybı ve mide ağrısı bulunur. Ayrıca mide bulantısı, kusma, düşük tansiyon, ishal, depresyon veya ciltte koyulaşma da olabilir. Adrenal yetmezlik kortizol seviyelerinin çok düşük olup olmadığını kontrol eden bir kan testi ile teşhis edilir.
Doğru teşhis çok önemli
Adrenal yorgunluk, bilim tarafından desteklenmediği için bu durum vücudunuzda neler olup bittiğini tam olarak açıklamaz. Bu da yanlış teşhise, kötü tedaviye ve hoş olmayan yan etkilere yol açabilir. Daha da önemlisi, adrenal yorgunluk teşhisi, vücudunuzda olup biten başka bir şeyi potansiyel olarak maskeleyebilir. Sorunu teşhis edip tedaviye başlamadan önce, doktorların hastalık öyküsünün tüm ayrıntılarını toplaması ve testler yapması gerekir.
Eğer adrenal yorgunluk yaşadığınızı düşünüyorsanız bir endokrinoloğa sevk için aile doktorunuza danışın. Herhangi bir adrenal sorunun semptomları spesifik olmayabilir. Sağlığınızı korumak için semptomlarınıza neden olan farklı bir tıbbi durum olup olmadığını anlamak son derece önemlidir.
Kaynaklar: webmd, health.clevelandclinic.org, womenshealthnetwork, medicalnewstoday
İlginizi çekebilir: Fiziksel yorgunluğun sebepleri ve yorgunluk hissini azaltmanın yolları
