Yüzyıllardır kullanılan, tarihin tozlu sayfalarından, ilk mutfaklardan günümüze aktarılan, çok değerli bir baharat olan ve değeri zamanla daha da artan safran, zengin aromasının yanı sıra sağlık için de çok sayıda fayda sahibi. Crocus sativus çiçeğinden elde edilen -güneş ışığı baharatı olarak da bilinen- elde edilmesi çok zahmetli olan ve bolca emek isteyen safran, bu nedenle geleneksel baharatlardan daha pahalı, ancak benzersiz lezzeti ve sağladığı bir dizi fayda, onu geçmişten bugüne sıkça tercih edilen bir baharat yapıyor. Kurutulmuş, toz formunda baharat olarak kullanılmasının yanı sıra, sıcak su ile demlendikten sonra çay olarak da yaygın olarak tüketiliyor. Lezzetli tadı ile ön plana çıksa da safran çayı içen pek çok kişinin bu tercihinin temelinde bütüncül sağlığı desteklemek yatıyor. Havalar soğumuş, kış kendini iyiden iyiye hissettirmeye başlamışken hem içinizi sıcacık yapacak hem de sağlığınızı destekleyecek pratik, lezzetli ve faydalı bir içecek arayışındaysanız safran çayı, bu arayışınıza cevap verebilir. İşte kışın vazgeçilmezi olacak safran çayının faydaları:
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.
İçindekiler
Safran çayının faydaları
İşte tam bir şifa deposu olan, rengini adeta güneşten almış bu yüzyıllık baharatın saymakla bitmeyen faydaları:
1. Bağışıklık sistemini güçlendirir
Safran çayı, B ve C vitamini, demir, manganez, bakır, potasyum ve magnezyum gibi çok sayıda mineral ve vitamin içerdiği için bağışıklık sisteminin güçlenmesine destek olur. Bütüncül sağlığı koruyan, hastalıklara karşı koruma kalkanı üstlenen bu mucizevi bitki çayı, kalp sağlığından zihin sağlığına, vücuttaki pek çok sistemin çalışmasına olumlu katkı sağladığı için doğal bir bağışıklık güçlendirici görevi görür.
2. Enflamasyonu azaltır
Safran çayı, krosin, safranal, krosetin, kaempferol ve karotenoidler gibi antioksidan özellikli bileşenlere sahiptir ve bu nedenle serbest radikallere karşı savaşarak hücresel hasarları onarır. Antiinflamatuar etkisi ile vücuttaki iltihaplanmayı azaltır, yani enflamasyonu düşürür. Böylece enflamasyonun neden olduğu pek çok kronik hastalığın oluşma riskini ortadan kaldırmaya yardımcı olur.
3. Beyin hücrelerini iyileştirir
Safran çayının doğal bir hafıza güçlendirici olduğunu biliyor musunuz? Safran çayı, hafızayı ve öğrenmeyi destekleyen krosetin ve krosin bileşenlerini içerdiğinden ezber ve akılda tutma yeteneklerini geliştirir. Aynı zamanda, nörodejeneratif bozukluklara karşı da koruyucu bir görev üstlenir. Bazı araştırmalar, safran çayının Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıkların önlenmesinde ve semptomlarının iyileştirilmesinde etkili olduğuna dikkat çekiyor.
4. Zihin sağlığını iyileştirir
Beyin sağlığını desteklemesinin yanı sıra safran çayı zihin sağlığını iyileştirmekte de oldukça etkili. Modu yükselten, ruh halini iyileştiren etkilerine ek olarak birçok araştırma safran çayının ‘doğal bir antidepresan’ görevi üstlendiğinin de altını çiziyor. Çalışmalar, safran çayının hafif ve orta şiddetteki depresyon tedavisinde yaygın kullanılan bir antidepresan kadar etkili olduğunu gösteriyor. Ayrıca, yetişkinlerde majör depresif bozukluğun semptomlarını iyileştirdiğini gösteren farklı araştırmalar da mevcut.
5. Kalp sağlığını destekler
Safran çayı içerdiği pek çok antioksidan özellikli bileşen ile kan basıncını düşürmeye ve kalp sağlığını iyileştirmeye yardımcı. Araştırmalar, safranın kolesterol ve triglesit seviyelerini düşürdüğünü ve kötü kolesterolün doku hasarına neden olmasını önlediğini açığa çıkarıyor. Öte yandan, yüksek tansiyonun etkilerini azalttığını gösteren araştırmalar da var. Ayrıca uzmanlar, bu durumun antiinflamatuar faydaları sayesinde kalp sağlığını destekleyen safran çayının, kilo verme sürecine destek olması ile ilişkili olduğu görüşünde.
6. Görme yetisini kuvvetlendirir
Safran, içerdiği karotenoidler sayesinde göz sağlığının iyileştirilmesiyle de bilinir. Karotenoidler, özellikle beta-karoten gibi, vücutta A vitamini üretimine katkıda bulunurlar ve bu vitamin göz sağlığı için kritik bir öneme sahiptir. Araştırmalar, safranın görme kaybını önlemeye yardımcı olduğunun altını çiziyor. Ayrıca, genellikle yaşla birlikte ortaya çıkan bir göz rahatsızlığı olan makula dejenerasyonunu iyileştirdiğini gösteren çalışmalar da mevcut.
7. Kansere karşı savaşır
Safran, hem antioksidanlar hem de flavonoidler açısından zengin olması nedeniyle vücudu zararlı maddelerden koruyan bileşenlerle dolu. Bu nedenle, yapısındaki pek çok bileşen doğal bir kanser savaşçısı rolü üstleniyor. Yapılan araştırmalar, safranın antitümör ve kanseri önleyici özelliklere sahip olduğunu ve kanser hücrelerinin çoğalmasını önlediğine dikkat çekiyor.
8. Adet döngüsündeki semptomları hafifletir
Safran çayının saymakla bitmeyen faydalarının arasında kadın sağlığını desteklemesi de var. Pek çok araştırma, safran çayının adet dönemlerindeki ruh hali değişimlerini yönetmekte ve adet öncesi ağrıları hafifletmekte etkili olduğunu gösteriyor. Adet öncesi sendrom (PMS) yaşayan kadınlarda, ağrı ve krampların hafiflemesi için araştırmacılar günde iki kez 15 mg safranın etkili olduğunu belirtiyor. Eğer, adet dönemlerini daha rahat geçirmek istiyorsanız siz de safran çayını deneyebilirsiniz.
Safran çayı nasıl hazırlanır?
Peki, tüm bu faydalardan yararlanabilmek için safran çayını nasıl hazırlayabilir? Günde kaç doz safran çayı tüketilebilir? Öncelikle safran çayını hazırlamadan veya farklı bir formda safran tüketmeden şunu iyi bilmeniz gerekir ki; her şeyin fazlası zarar. Dolayısıyla, dozunda tüketmeniz çok önemli. Aksi halde fayda görmek isterken sağlığınıza zarar verebilirsiniz.
Uzmanların önerdiği günlük doz, herhangi bir sağlık sorunu taşımayanlar için 30 mg. Daha yüksek dozlarda safran tüketimi potansiyel toksik etkiler yaratabilir. Ancak, tüketmeden önce doktorunuza danışmanızda fayda var. Herhangi bir alerjik reaksiyon gösterme riskiniz varsa tüketmemeniz en iyisi olacaktır, bu nedenle mutlaka bir uzmana danışın.
Kaliteli bir safran baharatı satın almak için mutlaka doğal olmasına özen gösterin ve bildiğiniz yerlerden alışveriş yapın. Safran çayını hazırlarken kullanabileceğiniz iki farklı yöntem var; biri safranı kaynar suda bekleterek demlemek, diğeri ise önce havanda dövüp toz haline getirmek. Sizin için nasıl daha uygunsa onu deneyebilirsiniz. Ancak, çayı hazırlarken 8 dakikadan fazla demlememeye özen gösterin, aksi halde acı bir tat elde edebilirsiniz. Eğer, tek başına tüketemiyorsanız, kakule, nane, limon, bal, zencefil gibi eklemeler yapabilirsiniz. Veya beyaz çay ile birlikte tüketerek daha uyumlu bir tat da yakalayabilirsiniz.
Safran nasıl kullanılır?
Safranı çay olarak tüketebileceğiniz gibi yemeklerinizde baharat olarak da kullanabilirsiniz. Genellikle pilav, çorba, tatlı gibi yiyeceklerde kullanılan safranı toz halinde aktarlarda bulabilirsiniz. Demledikten sonra çay olarak içmek yerine suyunu yemeklerinize de ekleyebilirsiniz. Ancak, safran oldukça kuvvetli bir tada sahiptir, bu nedenle hem olası toksik etkilerinden korunmak hem de yemeklerin acılaşmasını önlemek için fazla kullanılmaması gerekir.
Safranın zararları nelerdir?
Safranın dozunda tüketildiğinde bilinen bir zararlı yan etkisi yoktur. Ancak, aşırı dozda tüketimi toksik etkiler yaratabilir. Ayrıca bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir ve birtakım ilaçlarla etkileşime girebileceğinden mutlaka özellikle ilaç kullanırken bir uzmana danışılması gerekir. Hamilelik ve emzirme döneminde kullanımına ilişkin yeterli bilgi bulunmadığından doktor kontrolünde tüketimine karar verilmesi önemlidir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.
İlginizi çekebilir: Tarçının faydaları, zararları ve tarçını tüketmenin lezzetli yolları
Kaynaklar: healthline, wellandgood, webmd
