Dünya Sağlık Örgütü‘ne göre baş ağrısı, tüm dünyada en yaygın şikayetlerden biri. Bazılarımız için arada bir ortaya çıkan önemsiz bir durumken, bazılarımız için şiddetli ve daha zorlayıcı olabiliyor ama hemen hemen hepimiz, hayatımızda en az bir kere baş ağrısının yarattığı sıkıntıyla başa çıkmak zorunda kalabiliyoruz. Bu sorunu çözerken doktorunuzla her zaman işbirliği içinde olmanız gerekse de, baş ağrınızı yakından tanımak yaşadığınız anlık sıkıntılara hızlıca çözüm bulabilmek için en etkili yöntemlerden biri olarak düşünülebilir. Vereceğimiz ipuçlarıyla, ağrıyı oluşma aşamasında engellemek için önlem alabilir, oluştuktan sonra ise ilaçla tedaviye ek görevi gören destek yöntemleri yaratabilirsiniz.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
İçindekiler
Migren
Migren, genellikle başın bir tarafında zonklayıcı bir ağrı olarak hissedilen orta veya şiddetli bir baş ağrısıdır. Birçok insanda ayrıca hasta hissetme, ışığa, sese karşı aşırı hassasiyet gösterme gibi belirtileri olabilir. Migren, her 5 kadından birinde ve her 15 erkekten birinde görülebilir. Genellikle erken yetişkinlik döneminde migren baş gösterebilir. Stres, yorgunluk ve adet dönemi migreni tetikleyen önemli etkenler arasında yer alır.
Belirtiler: Bu şiddetli baş ağrısının tüm belirtileri 4 aşama halinde seyreder. Bunlar; hassasiyet, yorgunluk, azalan ya da artan iştahtan oluşan ön belirti aşaması, ışığa duyarlılık, hissizlik ve konuşma bozukluklarının meydana getirdiği Aura aşaması, yorgunluk ve konsantrasyon bozukluklarıyla devam eden çözümleme aşaması ve ciddi oranda hissedilen zonklamayla gelen baş ağrısı aşamasıdır.
Sebepler: Migren genellikle metabolik süreçlerin bozulması ve beyindeki kan damarlarının genişlemesinden kaynaklanır. Ayrıca, migren sahibi kişilerin bu hastalığa genetik olarak yatkınlığı bulunabilir. Hormonal değişimler, endişe, heyecan, depresyon, aşırı kafein tüketimi, şiddetli kokular, parlak ışıklar gibi etmenler de migrenin sebepleri arasında gösterilir.
Tedavi: Migrenin kesin bir tedavisi olmasa da, hafifletmeye yardımcı olacak tedaviler mümkündür. Tetikleyicilerden uzak durmak ve doktorunuzla doğru ilacı seçmek yardımcı olabilir. Ek olarak, düzenli egzersiz sağlığınızı önemli ölçüde iyileştirecektir. Stres yönetimini ele almak da migrenin etkileriyle savaşmayı destekler.
Sinüzit kaynaklı baş ağrısı
Bu tip baş ağrısının sebebi, adından da anlaşılacağı üzere sinüzittir. Genellikle; ateş, yüzde şişme, alında ve elmacık kemiklerinde baskıyla birlikte seyreder. Üst solunum yolu enfeksiyonu ya da soğuk algınlığından sonra ortaya çıkabilir. Özellikle alnın tamamında ve yanaklarda ağrının daha şiddetli hissedilmesine neden olabilir.
Belirtiler: Alın ve kaş bölgenizde şiddetli basınç hissedersiniz. Ağrı, genellikle başınızı sertçe hareket ettirdiğinizde artar. Aynı zamanda, tıkalı bir burun ve yorgunluk hissi bu ağrıya eşlik eder.
Sebepler: Mevsimsel alerjiler veya üşütme, sinüzit kaynaklı baş ağrılarını tetikler.
Tedavi: Neye alerjiniz olduğunu belirlemek ve ihtiyacınız olan ilacı yazdırmak için elbette doktorunuzdan yardım almalısınız. İlaç haricinde ise bahar aylarında camları sık açmamak, tozlu ortamlardan uzak durmak ve ıslak saçlarla hava akımına maruz kalmamak; yapabileceklerinizin başında geliyor. Bunların dışında tuzlu suyun geniz açıcı etkisinden faydalanabilirsiniz.
Tansiyon kaynaklı baş ağrısı
Kan basıncının yükselmesi, yani yüksek tansiyon, başın her iki tarafına da etki eder ve özellikle hareket halindeyken şiddeti artma eğilimi gösterebilir. Tansiyon kaynaklı baş ağrısı, genellikle ayda 1-2 kez tekrar edebilir ve kronik olabilir.
Belirtiler: Genellikle; zonklama hissi yaşatmayan, orta şiddette seyreden bir ağrıdır. Tansiyon kaynaklı baş ağrıları, sıklıkla alın kısmında sıkı bir bant varmış hissi yaratarak baskılama yapar. Ağrılar, sabah daha hafifken akşama doğru artış gösterir.
Sebepler: Tansiyon kaynaklı baş ağrılarının sebepleri arasında yoğun stres, yorgunluk, duruş bozuklukları ve kafayı uzun süre kötü bir pozisyonda tutmak sayılabilir. Kronikleşmiş tansiyon kaynaklı baş ağrılarına pek rastlanmamakla beraber, görüldüğü takdirde kafa ve boyun sakatlıkları sebep olarak gösterilebilir.
Tedavi: Öncelikle doktorunuza görünerek size en uygun ağrı kesiciyi yazdırabilirsiniz. Eğer baş ağrılarınız sık sık ortaya çıkıyorsa, tansiyon ve stres arasındaki bağlantıyı düşünerek kendinizi hafif boyun esnetici egzersizlerle ve meditasyonla rahatlatmayı deneyebilirsiniz. Temiz hava almak ve yürüyüş de tansiyonunuzu düşürmeye yardımcı olacaktır.
Küme baş ağrısı
Küme baş ağrısı, başın bir tarafında, tipik olarak gözler çevresinde tekrarlayan şiddetli ağrılar olarak tanımlanır. Çoğunlukla nüfusun %1’ini etkiler, erkeklerde daha sık görülür.
Belirtiler: Bu ağrılar, göz arkası veya çevresinde bıçak gibi bir saplanma hissi yaratır ve başın bir tarafında görülür. Sıklıkla uyku sırasında ortaya çıkar. Belirtiler arasında göz kırmızılığı, ışığa karşı hassasiyet ve göz yaşarması yer alır. Ağrı, 15 dakika ile 1 saat arası sürebilir.
Sebepler: Bilim insanları küme baş ağrılarının sebeplerini tam olarak bilememekle beraber, vücudun biyolojik saatinin bozulmalarını ana sebep olarak gösterirler.
Tedavi: Küme baş ağrısı tedavileri kafa karıştırıcı olabilir. Çünkü, bu ağrı bir ortaya çıkıp bir kaybolabilir. Yalnızca doktorunuz tam tedavi uygulayabilir. Gözleri yoran aktivitelerden uzak durmak; örneğin televizyon izlememek, ağrı esnasında bilgisayar ekranına bakmamak, gözlere soğuk kompres yapmak ve ılık bir duş almak rahatlatıcı olabilir.
Alkol sonrası baş ağrısı
Alkol aldığınız gecelerde, bazen hemen o anda birden bastıran bir zonklama hissi, bazen de yüklü miktarda alkol aldığınız gecelerin sonrasında uykunuzdan uyanmanıza sebep olacak kadar şiddetli bir zonklamayla kendini gösterir.
Belirtiler: Şiddetli bir zonklama hissine ve konuşmakta zorlanma durumuna, mide bulantısı ve aşırı susuzluk eşlik eder.
Sebepler: Bu konuda çeşitli teoriler duyarız. Bunlardan bir tanesi ise alkolün kan damarlarının genleşmesine sebep olması ve serotonin seviyesini etkilemesiyle açıklanır. Bunun yanında, alkol su kaybına ve dehidrasyona sebep olur. Bunlar da migreni tetikleyen etkenlerdendir.
Tedavi: En iyi tedavi yöntemi; ağrı kesici almak, bol su içmek ve iyi bir uykudur. Bu ağrı çeşidini ciddiye almalısınız. Eğer az miktarda alkol almanıza rağmen başınız ağrıyorsa, Migreniniz olması muhtemel.
Baş ağrısına hızlı çözümler
Ağrının kaynağını bilmek, sizi iyileştirme sürecine yaklaştırmanın ilk adımı olsa da, hızlı aksiyon almak söz konusuysa pek yeterli olmayabilir. Hafif ile orta derecede bir baş ağrısı, genellikle evde yapılabilecek birkaç uygulama ile iyileştirilebilir. Hemen hemen her baş ağrısı türüne iyi gelecek birkaç uygulama ile kendi kendinizin acil durum doktoru olabilirsiniz. Mayo Clinic’in doktoru Nörolog Rashmi Halker Singh, ‘hafif ila orta derecede bir baş ağrısı sizi rahatsız ediyorsa, evde basit çözümler ve doğal yaklaşımlar genellikle yardımcı olabilir’ diyor ve şu yöntemleri öneriyor:
Soğuk ya da sıcak kompres uygulayın: Bütün gün bilgisayar başında kambur oturmaya alıştıysanız, stres seviyeniz arttıkça omuzlarınızın yukarı doğru çıktığını fark etmeye başlayabilirsiniz. Bu kas gerilimi -tahmin ettiğiniz gibi baş ağrısını tetikleyebilir. Bu yüzden ağrıyla savaşmanın bir yolu, başınıza, boynunuza veya omuzlarınıza sıcak veya soğuk kompres uygulayarak bu gerilimi azaltmaktır. Bu hem kas hem de baş ağrınızı hafifletmek için yeterli olabilir.
Su için: Dehidrasyon, baş ağrısının önemli bir tetikleyicisidir. Su tüketiminizi artırmak, semptomlarınızı hafifletmek için yardımınıza koşabilir. Gün boyu düzenli aralıklarda yeterli miktarda su tüketmek, dehidrasyon kaynaklı olası baş ağrılarınızı da önleyebilir.
Bir şeyler atıştırın: Uzun süreli açlığın baş ağrısıyla sonuçlandığını daha önce deneyimlemiş olabilirsiniz. Bunun nedeni, vücudunuzda kan şekeri düşük olduğunda, yani kanda enerji için yeterli glikoz bulunmadığında, baş ağrısı tetiklenmesidir. O yüzden kendinizi aç bırakmamanız önemli. Ana öğünlerinizin arasında taze meyveler, çiğ kuruyemişler ya sebzeli atıştırmalıklar tüketerek kan şekerinizi dengeleyebilir, baş ağrılarınızı hafifletebilirsiniz.
Bedeninizi esnetin: Özellikle tüm gün masa başında çalışıyorsanız, vücudunuzdaki tüm kasların gergin olması ve ağrıya sebep olması muhtemel. Kaslarınızın üzerindeki baskıyı azaltmak, gevşeterek rahatlamak için esneme egzersizlerine günlük rutininizde mutlaka yer vermelisiniz.
Ara verin: Stres, sağlığımızın en büyük düşmanı, fakat peşimizi bıraktığı söylenemez. Günlük yaşantımızda içinde bulunduğumuz birçok durum, yaşadığımız olaylar, hissettiğimiz duygular strese neden olabilir.
Ara ara ortaya çıkan, hafif-orta şiddette değişen ya da belli başlı olaylara bağlı olarak ortaya çıkıp daha sonra kaybolan baş ağrıları çoğu zaman normal karşılansa da, şiddetli ve uzun süre devam eden baş ağrıların altında farklı sağlık problemleri yatıyor olabilir. Bu nedenle en doğru tanı ve tedavi için bir uzmandan mutlaka destek alınması gerekir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Kaynak: Brightside, Headaches , Mayoclinic, NHS, Healthline
İlginizi çekebilir: Histamin baş ağrısıyla mücadele etmenin yolları
