Antik şifa sistemi Ayurveda‘ya göre, hava ve boşluk elementinin hareketli enerjisiyle oluşan Vata dosha (beden tipi) Sankrist dilinde hareket etmek, taşımak anlamına gelen “Vah” kökünden gelmektedir. İnsan bedeninde hareket eden hem fiziksel hem de fizyolojik aktiviteleri düzenler.
Hava ile yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştiren organlar; bağırsaklar, kalp, akciğer, beyin ve sinir sistemi, Vata’nın organlarıdır. Sinir, sindirim, üreme sistemlerimiz de Vata’nın yönetimiyle çalışan sistemlerimizdir. Yani bedenimizin gerçekten kraliyet sistemini Vata yönetmektedir. Bu nedenle de “DOSHALARIN KRALI”dır ve hayat enerjimizden sorumludur. Diğer iki doshanın dengesini bozabilecek tek Dosha’dır.
Vata’nın özellikleri; soğukluk, kuruluk, hız ve hafifliktir. Eğer siz Vata’ysanız genellikle elleriniz ve ayaklarınız soğuktur ya da soğuma eğilimdedir, çabuk üşür ısınmak için biraz çaba sarfedersiniz. Hız ve heyecan Vata’ları ele geçirmiş en önemli özelliktir. Hızlı konuşur, hızlı yürürler, çabuk öğrenir, çabuk unuturlar. Bir işi hızlı yapmak ve sonuca ulaştırmak onlar için çok önemlidir. Bu hız beraberinde çabuk yorulmayı da getirir. Dinlenmek için sıcak, sakin ortamları tercih ederler. Bir buhar odası, sauna onlar için biçilmiş kaftandır, yanına güzel bir tarçınlı, zencefilli çay verdiniz mi değmeyin keyiflerine. Bu heyecan ve hız uyku halinde de kendini gösterir, uykuları hafiftir ve çabuk uyanabilirler.
Vata’nın dengeli olma hali; yaratıcılık, neşe ve hafiflik getirir. Ama Vata’nızın dengesi bozulursa; korku, endişe ve tedirginlik yaratır. “Ben Vata’yım ve dengemin bozulduğunu nasıl anlayacağım?” diye soracak olursanız: üşüme hissiniz artarsa, hızlı olmak artık size iyi gelmiyorsa fiziksel ve ruhsal zorluklar yaratıyorsa, bağırsaklarınız ya da sindirim sisteminiz düzgün çalışmıyorsa dengeniz bozulmuş demektir.
Peki bu durumda ne yapmalısınız? İşte tam bu noktada Ayurveda’nın Temel Prensipleri’nden faydalanabiliriz. Vata’nın özelliklerinin zıttı ile bedenimizi dengelememiz gerekir. Yani; öncelikle hıza karşı yavaşlamaya ve dinlenmeye, soğuğa karşı sıcağa ihtiyacınız vardır. Kuruluğu dengelemek için hafif yağlı yiyecekler, sıcak baharatlı çaylar ve mümkünse düzenli nefes egzersizleri, susam yağı ile yapılacak kan akışını hızlandırıcı beden terapiler Vata’lara iyi gelecektir. Eğer siz ikili bir beden tipine; Vata Pitta, Vata Kapha’ysanız dengeniz Vata yönünde bozuldu ise aynı uygulamaları yapabilirsiniz.
Vata’yı anlattıktan sonra beden tiplerine bir açıklık getirmek istiyorum; bizim bedenimizde 3 beden tipi özellikleri de mevcuttur. Yani salt bir beden tipine ait olmanız mümkün değildir. Ama ne kadar Vata, ne kadar Pitta, ne kadar Kapha yönetiminde olduğunuza göre ana doshanız belirlenmektedir. Ben Pitta’yım ama benim bedenimde Vata ve Kapha da var ve bazen Vata’m yükselebiliyor bazen de Kapha’m… Bu nedenle özellikle 4 mevsimi yaşayan ülkemizde tek beden tipine sahip olsanız bile diğer iki beden tipinin özelliklerini bilmeniz ve kendinizi yönetmeyi öğrenmeniz gerekiyor. Ayurveda sıcak bir iklime sahip olan Hindistan’dan yayılmış bir ilim ve öğreti. Eğer kendi koşullarınızı göz önüne almazsanız size yeteri kadar faydalı olamaz ve iyi olma hali getiremez.
Haftaya değişimin gücünü temsil eden Pitta ile buluşana kadar dengede ve mutlu kalın.
İlginizi çekebilir: Ayurveda’ya göre beden tipiniz ve bilmeniz gereken özellikleriniz
Yazarın tüm yazıları için tıklayın.
