Bağımlılık, modern dünyanın en karmaşık ve derin problemlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Teknolojinin, bilimin ve inovasyonun gelişimi ise bu zorlukla mücadele etmeye yardımcı olan eşsiz fırsatlar sunuyor. Bu yazımızda, geleneksel yöntemlerin ötesine geçerek bağımlılıkla mücadelede devrim yaratan beş girişimi detaylı bir şekilde inceliyoruz.
Alkermes
1987’de kurulmuş olan Alkermes, derin nörobilim uzmanlığına sahip ekibiyle herhangi bir bağımlılığı bulunan bireylere yardımcı oluyor. Bu girişim, psikiyatrik ve nörolojik rahatsızlıklara odaklanarak çeşitli ilaçlar tasarlıyor.
Alkermes, kritik mental rahatsızlıklara, uyku bozukluklarına ve bağımlılıklara yönelik ürünler geliştiriyor. Bu girişim, 10 yıldan fazla bir süredir bağımlılık kavramını ön plana çıkarıyor. Temelde alkol ve opioid bağımlılığı olan insanlara odaklanan bu şirket, Vivitrol isimli ilacıyla sektörde adından sık sık söz ettiriyor. Bu ilaç, içindeki naltrekson ile fazlasıyla etkili sonuçlara imza atıyor. Naltrekson, opioid maddelerin beyinde etki yapmak için bağlandıkları yerleri bloke ediyor. Girişim, ilaç kütüphanesini genişletmek için farklı ilaçların geliştirilmesi üzerine de çalışıyor. Yeni ilaçlar arasında öne çıkan ALKS 2680, narkolepsi tedavisi için geliştiriliyor ve şu anda klinik test aşamasında bulunuyor.
Alkermes, 2003-2005 yılları arasında düzenlediği yatırım turlarıyla toplam fon miktarını 300 milyon dolara ulaştırdı. Yıllık geliri 1.66 milyar doların üzerinde olan şirket, yeni ürünlerini 2025 yılına kadar piyasaya sürmeyi hedefliyor.
Pelago
2017 kuruluşlu Pelago, madde kullanım yönetimi alanında tanınan sanal bir klinik olarak karşımıza çıkıyor. Bu girişim, tütün, alkol ve opioid bağımlılığına odaklanarak madde kullanımıyla mücadele ediyor.
Pelago, App Store ve Google Play aracılığıyla indirilebilen mobil bir aplikasyon geliştiriyor. Sanal madde kullanımı desteği sağlayan bu uygulama, alanında uzman isimlerle iletişim imkanı sunuyor. Kullanıcılar, koçlarla, danışmanlarla veya doktorlarla iletişime geçerek bağımlılıkları için bir adım atıyorlar. Ayrıca, uygulama aracılığıyla zaman içindeki ilerleme ve bağımlılıkla mücadele sayesinde tasarruf edilen para takip edilebiliyor. Bilişsel davranışçı terapinin ışığında geliştirilen bu uygulama, aynı zamanda ilaç destekli tedavi programları da içeriyor. Uygulama, bireysel sağlık, alışkanlıklar, genetik yapı ve isteklere dayalı işlediği için her kullanıcıya kişiselleştirilmiş bir plan sunuyor. Bu sayede, her kullanıcı kendisine özel ihtiyaçları ve istekleri doğrultusunda ilerleme katedebiliyor. İşverenler, bu uygulamayı satın alarak çalışanlarının uygulamanın içeriklerinden ücretsiz bir şekilde yararlanmasını sağlayabiliyorlar.
Seri C finansmanda bulunan Pelago, geçen yıl 58 milyon dolarlık bir yatırım alarak toplam fon miktarını 133 milyon dolara ulaştırdı. Girişimin uygulaması sayesinde bir yıl içinde kullanıcıların %44’ünün tütün ürünleri kullanımını ve %67’sinin de opioid kullanımını bıraktığı kanıtlandı.
Embera Neuro
2005 kuruluşlu Embera Neuro, kokain ve sigara bağımlılığına odaklanıyor. Bu girişim, bir biyoteknoloji firması olup bahsi geçen bağımlılıklara karşı ilaçlar geliştiriyor.
Embera Neuro, stres tepki sistemindeki aktiviteyi düzenleyerek bağımlılığı tedavi eden bir ilaç tasarlıyor. EMB-001 isimli bu ilaç, bağımlılığı yönlendirerek maddeye duyulan isteği ve kontrol kaybını azaltıyor. Bu ilaçla yürütülen terapi süreci, uzun vadeli yoksunluğun önüne geçiyor ve iyileşme belirtilerinin açığa çıkmasını sağlıyor. Şu anda klinik çalışmaları devam eden EMB-001, stres kaynaklı bağımlılıkları merkeze koyduğu için dolaylı yoldan stres yönetimini de geliştiriyor.
Seri B finansmanda bulunan Embera Neuro’nun toplam fon miktarı 17.23 milyon dolar olarak biliniyor. Girişim, kokain ve sigara bağımlılığına ek olarak travma sonrası stres bozukluğu, yeme bozuklukları, kenevir bağımlılığı ve metamfetamin bağımlılığı üzerine de çalışıyor.
Spark Biomedical
2018’de kurulmuş olan Spark Biomedical, opioid bağımlılığına çözüm üretiyor. Bu girişim, giyilebilir teknolojiyi bilim dünyasıyla birleştiriyor.
Spark Biomedical, Sparrow Ascent isimli bir cihaz geliştiriyor. Bu cihaz, opioid bağımlılarının madde kullanmadıkları zaman yaşadıkları yoksunluk semptomlarını gidermeye odaklanıyor. Amerika Birleşik Devletleri Sağlık Bakanlığı’na bağlı olan FDA onaylı cihaz, herhangi bir ilaç kullanımı veya invaziv yöntem içermiyor. Kullanıcıların beyinlerine bu cihaz sayesinde elektriksel uyarılar gönderiliyor ve bu sayede madde yoksunluğu sırasında yaşanan ağrı ve stres hafifletiliyor. Herhangi bir bağımlılık yapmayan bu cihaz, beyindeki doğal endorfin üretimini uyardığı için çeşitli belirtileri azaltıyor. Kullanıcılar, Sparrow Ascent’in 30 dakika gibi kısa bir sürede rahatlama sağladığını vurguluyorlar.
Seri A finansmandaki Spark Biomedical, geçen yıl 16.2 milyon dolarlık bir yatırım aldı. Girişim, bağımlılık tedavisini daha yaygın bir hale getirmek için teknolojisini genişletmeyi amaçlıyor.
CleanCo
2019’da kurulmuş olan CleanCo, alkol bağımlılığını çözüme kavuşturmayı amaçlıyor. Bu girişim, alkol tüketimine karşı bilinçli bir yaklaşım geliştiriyor.
CleanCo, düşük kalorili, şeker içermeyen ve doğal aromalara sahip alkolsüz içecekler üretiyor. Bu içecekler, tekila, cin, rom, votka ve viski gibi içkilere bir alternatif olup lezzetli tatlarıyla dikkat çekiyorlar. 30’dan fazla ödül kazanmış olan girişim, lezzet odaklı inovasyonuyla alkol tüketimini sınırlandırmak isteyen insanlara hitap ediyor.
‘’Alkol olmadan şerefe!’’ mantığını somutlaştıran Seri A finansmandaki CleanCo’un toplam fon miktarı 13.41 milyon dolar. Girişim, temiz içerikli kokteyl tarifleri sayesinde dünyada en çok satış yapan beş yıldızlı alkolsüz içecek girişimlerinin arasına yerleşti.
Kaynak: EU-Startups, Crunchbase, StartUp Health, Tracxn, PitchBook
İlginizi çekebilir: Bağımlı birine nasıl yardım edilir?
