Beynin sağlıklı olması ve tıkır tıkır çalışması için enerjiye, suya, oksijene ihtiyacı var; buraya kadar herkesin malumu. Bu olmazsa olmazların yanında bir de vitaminlere ihtiyaç var. Aslında vitaminleri iyi, daha iyi, en iyi diye sınıflamak çok doğru değil ama, beynin en çok ihtiyaç duyduğu ve eksikliğinde en çok zorlandığı vitamin B12 vitamini (siyanokobalamin).
Sinirleri bir elektrik kablosu gibi düşünürseniz, sinirin kendisi kablonun içindeki metal tel kısmıdır. Bir de bu metal kısmı dış etkenlerden koruyan, iletim hızını artıran plastik kısım var. Bu plastik kısma sinir sisteminde myelin (sinir hücre kılıfı) adı verilir. B12 vitamini de tam bu noktada karşımıza çıkar, bu myelinin tamiri, güçlendirilmesi ve yapımı sırasında önemli görevler üstlenir. Eksikliğinde oluşan myelin hasarı görülen pek çok bulgunun temel nedenidir.
Myelin tamiri dışında; sinir sisteminin ulakları nörotransmitter üretiminde, alyuvar yapımında, DNA sentzeinde, yağ asidi ve aminoasit metabolizmasında yer alır.
B12 eksikliğinde en sık görülen iki yakınma unutkanlık ve baş ağrısıdır.
Unutkanlık, arabanın yerini bulamama, doğum günleri ve evlilik yıl dönümünü unutma gibi nispeten zararsız olabilir; yeni bilgileri öğrenememe şeklinde de karşımıza çıkabilir veya dört dörtlük Alzheimer tablosu olarak görülebilir. Unutkanlığa ayrıca dikkat dağınıklığı, konsantrasyon bozukluğu, beyin sisi gibi yakınmalar da eşlik edebilir.
B12 eksikliği var olan migren ve gerilim tipi baş ağrısının artmasına, sıklaşmasına ve şiddetlenmesine neden olabilir. Hiç başı ağrımayan insanlarda yeni baş ağrısının ortaya çıkmasına neden olabilir. Bazen de devam eden migren ve baş ağrısı tedavisinin cevapsız olmasına neden olabilir.
B12 vitamini eksikliği bunların dışında dengesizlik, göz kararması, düşmeye eğilim, sakarlık, yorgunluk, halsizlik ve kollar ile bacaklarda uyuşmaya da neden olabilir. Var olan depresyon bulgularını artırabilir, kaygı bozukluğunu şiddetlendirebilir, uykusuzluğa neden olabilir.
B12 eksikliği; mide ve bağırsak problemi olanlarda, bariatrik cerrahi geçirenlerde, vejeteryanlerde, yaşlılarda, proton pompası inhibitörü kullananlarda, reflü tedavisi alanlarda ve perniyöz anemide görülür. Non çölyak gluten hassasiyeti ve bağırsak bakterileri disbiyozisi olan hastalarda görülme ihtimali yüksektir.
En yüksek düzeyde ve en kaliteli B12, hayvansal ürünlerde mevcuttur. Tüm hayvan etleri, deniz kabukluları, sakatat ve yumurtadan günlük ihtiyacınızı alabilirsiniz. Baklagillerdeki B12 vitamininin emilimi ve metabolizması daha zordur, ama vejetaryenler için bir seçenek olabilir.
Yukarıda saydığım yakınmalardan biri veya birkaçı varsa bir iç hastalıkları uzmanı veya nöroloğa giderek düzeylerinizi ölçtürebilirsiniz. Beyin sağlığı için istenen düzey 400 pg/ml ve üstüdür.
Daha fazla bilgi için, Beynini Doğru Besle isimli kitabımı okuyabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Şiddeti artan migren ağrılarının bilinmeyen sebebi: Fazla kilolar
