Çarkıfelek çiçeği, parlak ve renkli çiçekleriyle dikkat çeken bir bitkidir. Hem bahçede hem de iç mekanda bakılması mümkün olan çarkıfelek çiçeğinin 500’ün üzerinde türü olduğu bilinmektedir. Anavatanı Kuzey ve Güney Amerika olan çarkıfelek çiçeğinin çoğu türü yaz aylarında çiçek açmakla birlikte bir kısmı ise ilkbahar aylarında çiçek açmaya başlamaktadır.
Çiçekleri mor, mavi, pembe, kırmızı ve beyaz gibi pek çok renk olabilen çarkıfelek çiçeğini ister saksıda isterseniz de bahçenize dikerek yetiştirebilirsiniz. Güneş ışığını seven çarkıfelek bitkisine bahçede öğleden sonraları gölge olan bir yerde bakabilir veya evde aydınlık ancak doğrudan güneş ışığı almayan bir yere yerleştirebilirsiniz. Çarkıfelek çiçeğine dair merak ettiğiniz her şeyi ve çarkıfelek çiçeği bakımında dikkat etmeniz gereken püf noktalarını bu yazıda okuyabilirsiniz.
İçindekiler
Çarkıfelek Çiçeği Nedir?
Çarkıfeleğin pek çok türü bulunmakla birlikte çarkıfelek türlerinin bakım şartları genelde birbirleriyle benzerdir. Nemli ve drenajı iyi toprakta yetişen çarkıfelek çiçeğine güneşli bir yerde bakmak gerekir. Normalden oldukça farklı bir görünüme sahip olan çarkıfelek çiçekleri yaz ortasından sonbaharın başlarına kadar çiçek açmakla birlikte çiçekler genelde bir gün kadar dayanır. Çarkıfelek türlerinden bazıları soğuk iklimlerde kışın ölürken bazıları ise sıcak iklimlerde her zaman yeşil kalır. Bitkinin toksisitesi türüne göre değişiklik gösterdiği için çocuğunuz ya da evcil hayvanınız varsa evinizde çarkıfelek çiçeği yetiştirmeden önce almak istediğiniz türün zehirli olup olmadığını öğrenmelisiniz. Çarkıfelek çiçeğinin genel özellikleri ve ihtiyaçları şu şekildedir:
- Botanik adı: Passiflora
- Aile: Passifloraceae (Çarkıfelekgiller)
- Türü: Çok yıllık, sarmaşık
- Olgunlaştığında ulaştığı ölçüler: 2-3 metre yükseklik
- Güneş isteği: Tam, kısmi
- Toprak isteği: Nemli, drenajı iyi toprak
- Çiçeklenme dönemi: Yaz
- Çiçek rengi: Mor, mavi, pembe, kırmızı, beyaz
- Kökeni: Kuzey Amerika, Güney Amerika
- Toksisite: Türüne göre değişiklik gösterir
Çarkıfelek Çiçeği Nasıl Bakılır?
Çarkıfelek çiçeği, tropikal iklim bitkisine benzese de dünyanın neredeyse her yerinde yetiştirilebilir. Anavatanı Kuzey ve Güney Amerika olan çarkıfelek çiçeği genel olarak dayanıklı bir bitki olmakla birlikte iklimin sert olduğu yerlerde saksıda ve iç mekanda yetiştirilmesi gerekebilir. Şiddetli rüzgarlardan zarar görebilen çarkıfelek çiçeğini bahçede korunaklı bir yerde yetiştirmek önemlidir. İç mekanda ve dış mekanda çarkıfelek çiçeği bakmak için dikkat etmeniz gereken noktalar şu şekildedir:
Işık ihtiyacı
Çarkıfelek çiçeği genelde güneşli veya yarı gölge yerlerden hoşlanır. Bitkinin en iyi şekilde gelişmesi için günde 6 ila 8 saat güneş ışığı alması önemlidir. Bununla birlikte çarkıfelek çiçeğinin bazı türleri aşırı sıcaklıktan ve yoğun güneş ışığından zarar görebileceği için özellikle havanın sıcak olduğu dönemlerde bitkinin gölgede olması önemlidir. Çarkıfelek çiçeğinizi sıcaktan korumak için sabahları güneş ışığı alabileceği, öğleden sonra ise gölgede olabileceği bir yerde yetiştirebilirsiniz. Bitkinin çok fazla doğrudan güneş ışığı alması halinde yaprakları zarar görebileceği için güneş ışığı konusunda dikkatli olmalısınız.
Su ihtiyacı
Çarkıfelek çiçeğinin ihtiyacı olan neme sahip olduğundan emin olmak için drenajı iyi bir toprak seçmek gerekir. Bu sayede bitkinin ihtiyaç duymadığı su topraktan süzülecek ve kök çürümesine neden olmayacaktır. Çarkıfelek çiçeğinin sulamaya ihtiyacı olup olmadığını toprağın 2-3 cm derinliğini kontrol ederek anlayabilirsiniz. Toprak nemliyse sulamaya gerek yoktur. Büyüme döneminde genelde haftada birkaç kez sulamaya ihtiyaç duyan çarkıfelek çiçeğinin havanın soğuk olduğu aylarda daha az sıklıkta sulayabilirsiniz.
Toprak ihtiyacı
Çarkıfelek çiçeği yetiştireceğiniz toprak, drenajı iyi ve besin bakımından zengin bir toprak olmalıdır. Çarkıfelek çiçeği için genelde 6,1 ila 7,5 arasında pH seviyesine sahip nötr ila asidik topraklar yeterlidir. Bitkiyi toprağa dikmeden önce dikim yerine kompost ekleyerek topraktaki besinleri arttırabilirsiniz. Çarkıfelek çiçeğine bahçede bakacaksanız, bitkinin taban kısmındaki toprağı malçlayarak kışın soğuk havadan korunmasını sağlayabilirsiniz.
Sıcaklık ihtiyacı
Çarkıfelek çiçeği, sıcak havayı sever ve soğuk iklimde kış aylarında korunmaya ihtiyaç duyar. 15-27°C arasındaki sıcaklıkları seven çarkıfelek çiçeği, havanın 7°C’nin altındaki sıcaklıklara düşmesinden etkilenebilir. Bu nedenle sıcaklığın çok düştüğü yerlerde bitkiyi koruma altına almak veya iç mekana taşımak gerekir. Ancak aşırı sıcaklar da bitkinin zarar görmesine neden olabileceği için sıcaklığın çok yüksek olduğu dönemlerde bitkiye gölge bir alan sağlamanız önemlidir.
Nem ihtiyacı
Çarkıfelek çiçeği, nemli ortamı seven bir bitki olsa da aşırı nemden kaçınmak gerekir. Çarkıfelek çiçeği için ortam neminin yüzde 60 ila 85 arasında olması yeterlidir. Kuru bir iklimde yaşıyorsanız, bitkinin olduğu yere hava nemlendirici cihaz koyabilir veya bir kabın içine su doldurarak ortamın nemlenmesine yardımcı olabilirsiniz.
Gübre ihtiyacı
Çarkıfelek çiçeği, besin bakımından zengin toprakları sevdiği için bitkinizi düzenli olarak gübrelemeniz önemlidir. Çarkıfelek çiçeğini genel olarak nitrojen, fosfor ve potasyum içeren dengeli bir gübre ile besleyebilirsiniz. Bitkinizi ilkbaharın başlarında gübrelemeye başlayabilir ve sonbaharın başlarına kadar 4 ila 6 haftada bir gübrelemeye devam edebilirsiniz.
Çarkıfelek Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?
Çarkıfelek çiçeğini tohumdan yetiştirebileceğiniz gibi bitkinin dallarını kullanarak da yetiştirebilirsiniz. Bitkinizi çelikle çoğaltmak için aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Temiz ve keskin bir bıçakla daldaki düğümlerden birinin altından olacak şekilde 10-15 cm’lik bir dal kesin.
- Kestiğiniz yerin alt kısmındaki yaprakları temizleyin.
- Kestiğiniz yerin altındaki yaklaşık 2,5 cm’lik kısmı köklendirme hormonuna batırın.
- Drenajı iyi bir toprak karışımını saksıya koyun ve kestiğiniz yerin 2-2,5 cm’lik kısmını toprağa dikin.
- Toprağı hafifçe sulayın ve saksıyı poşetle örtün. Bitkinin nefes alabilmesi için üstte küçük bir leşin açın. Yaprakların poşete değmesine izin vermeyin.
- Saksıyı gölge bir yere koyun ve nemli tutun. Birkaç hafta içinde bitkilerin köklendiğini fark ederseniz, bitkileri kalıcı saksılarına transfer edebilirsiniz.
Çarkıfelek Tohumu Nasıl Ekilir?
Çarkıfelek çiçeğini fide alarak yetiştirebileceğiniz gibi tohumdan da yetiştirebilirsiniz. Çarkıfelek çiçeğini tohumdan yetiştirmek için şu adımları izleyebilirsiniz:
- Bitkiyi yetiştirmek için taze tohumlar kullanın. Bunları çarkıfelek meyvesinden kendiniz elde edebileceğiniz gibi bitki yetiştiricilerinden de satın alabilirsiniz.
- Tohumların daha hızlı çimlenmesini sağlamak için tohumları hafifçe kazıyabilirsiniz. Ancak bunu yaparken dikkatli olmalı ve tohumlara zarar vermemelisiniz.
- Hazırladığınız tohumları bir kaseye koyun ve oda sıcaklığındaki su ile ıslatıp yaklaşık 24 saat bekletin. Tohumları ıslatmanız, çimlenme sürecinin hızlanmasını sağlayacaktır.
- Tohumları drenajı iyi bir toprak içeren saksıya ekin. Bunun için öncelikle toprağı hafifçe nemlendirin ve eşit bir şekilde yerleştirin. Tohumları fazla derine gömmemeye ve yalnızca üzerine hafifçe bastırmaya dikkat edin.
- Tohumların üzerini toprakla hafifçe örttükten sonra toprağı sulayın ve saksının üzerini poşetle kapayın.
- Tohumlar bir ila üç hafta içinde çimlenecektir. Tohumlar çimlendikten sonra poşeti kaldırın.
Çarkıfelek fidelerinin büyüdüğünü gördüğünüzde bunları saksıya ya da bahçeye transfer edebilirsiniz. Bitkiler büyürken toprağı nemli tutmak için düzenli olarak sulamayı ihmal etmeyin.
Çarkıfelek Çiçeği Ne Zaman Açar?
Çarkıfelek çiçeği genel olarak yaz aylarında çiçek açar. Ancak bitkinin çiçeklenme dönemi, türüne ve yetiştirildiği bölgeye göre değişiklik gösterebilir. Bazı çarkıfelek türleri daha erken bir şekilde ilkbaharda çiçek açabilirken bazıları ise yaz aylarında açabilir.
Çarkıfelek çiçeğinin çoğu türü Mayıs ve Haziran aylarında çiçek açar. Çarkıfelek çiçeği daha sıcak iklimlerde daha uzun süre çiçek açabilirken iklimin daha soğuk olduğu yerlerde ise çiçeklenme dönemi kısa sürebilir.
Çiçekler ilgi çekici görünüme sahip olan çarkıfelek çiçeklerinin tozlaşmasını arılar ve kelebek gibi böcekler gerçekleştirir. Böcekler bitkinin üremesine yardımcı olur. Tozlaşmadan sonra bazı çarkıfelek türleri parlak renkte ve lezzetli meyveler verir.
İlginizi çekebilir:
- Gerbera çiçeği bakım kılavuzu
- Frezya Çiçeği Bakım Kılavuzu
- Cam Güzeli Çiçeği Bakım Kılavuzu
- Fil Kulağı Bakım Kılavuzu
- Dağ Palmiyesi Bakım Kılavuzu
- Dua Çiçeği Bakım Kılavuzu
- Begonya Bakım Kılavuzu
