İnsülin direnci son zamanlarda çok daha sık gündeme gelen sağlık problemlerinden… Özellikle kilo vermeye engel olması dikkat çekmesinin nedenlerinden biri. Ben de bugün 5 maddeyle size insülin direncinden bahsetmek istedim.
İçindekiler
1. İnsülin direnci nedir?
İnsülin hücrelerde anahtar görevi gören bir hormondur. Hücre zarındaki reseptörlere bağlanarak hücrenin içine glukozun girmesini sağlar. Yemek yedikten sonra besinler sindirilip glukoza kadar parçalanır ve hücre içine insülin sayesinde girerler. Bazı durumlarda insülinin reseptöre bağlandığı bölgede sorun olabilir veya hücre içindeki iletimde sorun olabilir. İşte bu durumlarda vücut ne kadar insülin sentezlerse sentezlesin, kandaki glukoz hücre içine alınamaz ve kan şekerinin yükselmesine neden olur.
Kanda yüksek miktarda şeker bulunması toksik etkilere, birçok farklı zarara hatta gözlem altına alınılmazsa ölüme bile neden olabilir. Birçok neden yüzünden bazen hücreler insüline vermeleri gerektiği gibi cevap veremezler. Bir başka deyişle hücreler insüline karşı direnç kazanırlar. Bu durum yaşandığında pankreas kan şekeri seviyesini azaltmak için çok fazla insülin üretmeye başlar ve bu durum kanda yüksek insülin seviyesine neden olur ve bu hiperinsülinemi olarak adlandırılır.
2. Belirtileri nelerdir?
İnsülin direnci her zaman çok net belirtiler vermeyebilir. Ama genel olarak bakıldığında belirtileri arasında; cilt sorunları vardır. Özellikle boyun, koltuk altı, kasık ve eklemlerin iç kısımlarında koyu renkli lekeler görülebilir. Yemeklerden sonra hızlı acıkma, kan şekerinde dengesizlikler, tatlıya olan düşkünlük, kilo vermede zorluk ve özellikle karın bölgesindeki yağlanma da insülin direncinin göstergelerindendir.
3. İnsülin direnci riskini azaltmak için neler yapılabilir?
İnsülin direnci riski için değiştirilemeyen faktör tahmin edebileceğiniz gibi genetiktir. Eğer ailede diyabet hastası varsa bu insülin direnci için risk faktörüdür. Ama bunun yanı sıra değiştirilebilir faktörler de vardır. Aşırı kilolu olmak, yeterli egzersiz yapmamak, yüksek tansiyon ve sigara kullanımı insülin direnci riskini artırabilir. Bu faktörleri ortadan kaldırmak sizin elinizde.
4. İnsülin direnci nelere sebep olur?
İnsülin direnci kontrol edilmezse bu durum zaman içinde kendini geliştirebilir ve hücreler insüline karşı gitgide daha dirençli hale gelirler ve hem insülin hem de kan şekeri seviyeleri artar. Sonunda, pankreas işlevlerini kaybedecek duruma gelebilir ve pankreas içindeki hücreler hasar görebilir. Bu durum insülin üretiminin azalmasına yol açar yani bu durumda az miktarda insülin ve kalan az miktardaki insüline cevap vermeyen hücreler vardır. Bu durum kan şekeri seviyesinde bir anda hızlıca yükselmelere neden olabilir. Kan şekeri seviyesi belirli bir sınırı aşarsa tip 2 diyabet tanısı olur. Tip 2 diyabet dünyanın %9’luk bir kısmını etkiliyor ve insülin direnci bu yaygın hastalığın temel nedenidir.
5. İnsülin direncinde nasıl beslenilmeli?
İnsülin direnci olan bireylerin beslenmesinde dikkat etmesi gereken ilk kural; basit şekerden ve basit şeker içeren besinlerden uzak durmak. Bu bireyler, karbonhidrat içeren besinleri tek başına tüketmemeye özen göstermeli, yanına kan şekerini kontrol altına almaya yardımcı olabilecek süt/yoğurt/peynir veya badem/fındık/ceviz gibi protein içeren besinler eklemeli. Bunun yanı sıra çok uzun süre aç kalmamak da önemlidir.
Meyvelerin suyu yerine kendisi tüketilmeye özen gösterilmeli, beyaz ekmek yerine tam buğday, tam çavdar ekmeği, pirinç yerine bulgur tercih edilebilir. Tam tahılların ve haftada 2-3 kez kuru baklagillerin tüketimi de önemlidir. Yine de insülin direnci olan bireyler için tek bir doğru ve tek bir beslenme programı yoktur, en doğru beslenme programı için bir beslenme uzmanına danışmanızı tavsiye ederim.
