Çocuklar büyürken bilişsel, duygusal ve sosyal alanlarda birçok evreden geçer. Bu aşamaları geçerken önemli olan sadece “başarmak” değil, aynı zamanda duygusal olarak sağlam bir temel üzerinde ilerlemektir. Duygusal olarak sağlam bir zeminde ilerleyen çocuk, bilişsel, akademik ve sosyal alanlarda da daha emin adımlarla yürüyebilir.
Bu zeminin kurulması ise anne karnında başlar, annenin bebeğini beslediği süreç ile devam eder. Bebekler annelerinin yansıttığı şefkat ve sevgi ile birlikte dünya ve kendilik hakkındaki düşüncelerini olumlu yönde oluşturmaya başlar. Bu zeminde “ben yeterliyim, olduğum gibi iyiyim” ya da “yetersizim, kimseye güvenilmez” gibi düşüncelerin temeli atılır.
Bu bağlamda okul çağında da çocukların “aferin, çok iyi yaptın” gibi cümlelerin dışında duymaya ihtiyacı olan bazı cümleler, hissetmeye ihtiyacı olan bazı duygular vardır:
Seni seviyorum.
Seni anlıyorum.
Seni dinliyorum.
Çocuklar, biz yetişkinler gibi kendilerini kelimelerle ifade etmeyebilirler. Örneğin, yeni kardeşi olan bir çocuk hırçınlaşabilir, arkadaşlarıyla problem yaşayabilir veya yeme sorunları ortaya çıkabilir, alt ıslatmaya başlayabilir. “Kardeşim olunca beni yine aynı şekilde sevmeyeceğinizden korkuyorum” diye yetişkince dile getirmeyebilirler. Bu anlamda aktif dinleme ve duygu ifade etme çok önemlidir.
Özellikle çocuklar söz konusu olduğunda aktif dinleme becerisinde sadece sözel dinleme değil davranış dinleme becerisine sahip olmak gerekir. Bu gibi durumlarda, çocuğunuzun duygularını görüp bunları çocuğunuza yansıtmak, çocuğunuzun, duygularını ifade etme becerisini arttırır. Bununla birlikte kendini dinginleştirebilme, sakinleştirebilme becerisini de kazanır. Duygularının yansıtılması ile kendini keşfederken özgüveninin de gelişmesini sağlar; “değerlilik” ve “yeterlilik” algıları gelişir. Örneğin;
“…. olduğunda öfkelendiğini görebiliyorum.”
“Sanırım arkadaşlarının seninle uğraşmasından endişeleniyorsun”
“Başa çıkmaya çalıştığını görebiliyorum”
“Bu durumda endişelendiğini fark ettim”.
Çocukların duygularını yansıtabilmek, onları dinleyebilmek ve duyabilmek adına iki kitap önerebilirim:
- Leyla Navaro – Gerçekten Beni Duyuyor musun?
- Adele Faber ve Elaine Mazlish – Konuş Ki Dinlesin Dinle Ki Konuşsun
İlginizi çekebilir: Nitelikli oyunlarla çocuğunuzun oyun oynama becerisine katkıda bulunun
Yazarın diğer yazıları için tıklayın.
