Covid-19’un sadece bir solunum yolları hastalığı olduğunu düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Pek üzerinde durulmuyor ancak COVID-19’un beyni etkilediği, aynı zamanda çok sayıda nörolojik sorunu da tetikleyebildiği gittikçe netlik kazanıyor.
Hastalığı görece hafif ya da orta şiddette geçirenlerde koku ve tat kaybı yaşadığı uzmanlar tarafından belirtiliyor. Bunun yanı sıra araştırmalar, COVID-19’un felç, hafıza ve konsantrasyon sorunu gibi bilişsel semptomlara da yol açabileceğini gösteriyor.
Grip olduğumuzdaki halsizliğimiz ve burun akıntımız, aslında grip virüsünün yarattığı bir etki değil, bağışıklık sistemimizin verdiği tepkinin bir sonucudur. Ateşimiz ve yorgunluğumuz, bağışıklık sisteminin beyinde aktive ettiği sinyallerden kaynaklanır. Vücudumuzun bağışıklık sistemi olduğu gibi, beynimizin de böyle bir sistemi var. Beynimizdeki bu bağışıklık hücreleri, hastalık sırasında aktive olur ve nöronların iletişim kurma biçimlerini değiştirir. İşte bu değişiklik, bellek depolama için çok önemli olan nöronal bağlantıları yok edebilir.
Lancet Psikiyatri dergisinde yayımlanan bir çalışmada, İngiltere’de COVID-19’u ağır geçiren 125 hastada nörolojik problemler tespit edildi. Hastaların yarısı pıhtılaşma yüzünden felç geçirirken, diğerlerinde beyinde enflamasyon, psikoz ya da bunama benzeri semptomlarla karşılaşıldı.
Araştırmayı yapanlar arasından Liverpool Üniversitesi Profesörü Tom Solomon “Virüsün sadece akciğerlerde değil, beyinde de hasara yol açtığı ortada. Bu durum kısmen beyne oksijen gitmemesinden kaynaklanıyor. Ancak kanda pıhtılaşma, bağışıklık sistemimizin verdiği tepkiler de beyinde hasara neden olan başlıca faktörler arasında sayılabilir. Ayrıca virüsün kendisinin de beyni enfekte edip etmediğini de düşünmeliyiz” dedi.
Benzer bir şekilde, Kanada’da nöroloji uzmanı Prof. Adrian Owen koronavirüsün bilişsel kabiliyetlerimizi nasıl etkilediği üzerine internet üzerinden küresel bir çalışma başlattı. Owen, “Yoğun bakımdan çıkan hastalarımızın bilişsel komplikasyonlar geliştirdiğini gözlemledik. Dolayısıyla, COVID-19 hastalarının sayısı arttıkça, taburcu olan insanların iyileşme süreçlerinin devam ettiği, tedavilerinin sonlanmadığı daha net görünüyor. Bu sadece toparlanmalarının bir başlangıcı” diyor.
COVID-19 enfeksiyonunun beynimize tam olarak ne gibi bir zarar verdiğini öğrenmemiz vakit alacak. Ancak, her ne kadar COVID-19 ile direkt ilintili olmasa da uzmanlar bu tarz rahatsızlıkları geçirmiş kişilere beyinlerini güçlendirmek için bazı tavsiyelerde bulunuyorlar. John Hopkins Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi’nde eğitim almış nöroloji uzmanı Dr. Majid Fotuhi, hafızamızı güçlendirmek için yapabileceklerimizi şöyle sıralıyor: “Beyin performansını artıracak şeyler arasında egzersiz, sağlıklı bir diyet ve uyku geliyor. Egzersizle beyne daha fazla oksijen gideceğini ve sporun beyindeki büyüme faktörünü de etkilediğini belirterek, parktaki bir yürüyüşten daha fazlasını yapmanın demansı azalttığını ve hafızayı güçlendirdiğini söylüyor. Günde 7 saat uykunun zihne iyi geleceğini belirterek, Akdeniz diyetinin ve Omega 3 tüketiminin beynimizi güçlendireceğini ve her gün yeni bir şey öğrenerek zihni boş bırakmamakta fayda olduğunu söylüyor. Hastalığa yakalanma ihtimaline karşı tavsiye edilen akciğer egzersizleri gibi, hafızanızı canlı tutmak adına yeni bir dil veya müzik aleti öğrenebilir, bulmaca çözebilirsiniz.”
