Egzama, deride kızarmaya, kaşıntıya, kuruluğa ve inflamasyona sebep olabilen bir cilt hastalığıdır. Temel sebebi henüz anlaşılamamış olsa da, alevlenmesini engellemek için potansiyel tetikleyicilerini bilmek gerekiyor. Hafif-orta şiddetteki egzama reçetesiz kremlere iyi tepki verebilir. Eğer ağır egzamanız varsa, belli tetikleyicilere maruziyeti önlemek için ek önlemler almanız gerekebilir. Ayrıca reçeteli kremlere de gerek olabilir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
İçindekiler
Egzama neden birden alevlenir?
Cilt bariyeri egzama gelişiminde önemli bir rol oynar. Bu da inflamasyona ve onun fiziksel görünümü olan yangılara sebep olur.
Egzama tetikleyicileri kişiye has olabilir ancak alevlenme belirtileri genelde benzerdir. Bazıları şöyle:
- Kızarmış ve kaşıntılı bölgeler
- Kaşınınca kanayan ve sıvı çıkaran bölgeler
- Kuru, renk kaybına uğramış deri
- Kaşıntı nedeniyle uyku bozuklukları
Cilt inflamasyonunun sebebi herkeste farklı olabilir ancak egzaması olanlarda en yaygın görülen sebepler aşağıda.
Kuru cilt
Cildiniz çok kuruduğunda bu durum sıkı, sert ve hatta kabuklu bir görüntü sunabilir ve egzamanın alevlenme ihtimali artar. Ayrıca kuru deriyi kaşırsanız cildiniz daha da tahriş olur. Cildinizi iyi nemlendirmek, özellikle de kış aylarında ve kuru iklimlerde cilt kuruluğu ile savaşta önemlidir.
Stres ve anksiyete
Duygusal stres ve anksiyete egzamaya sebep olmaz ancak belirtilerin artmasına sebep olabilir. Bedenimiz stres altında kaldığında kortizol adı verilen bir hormon üretir. Kronik ve ağır stresten dolayı çok fazla kortizol salınırsa, bu durum bağışıklık sistemini etkiler ve cilt de inflamatuar bir tepki verir.
Dishidrotik egzama adı verilen egzama türü genelde küçük ve yoğun kaşıntılı isilikler olarak kendini el ve ayaklarda gösterir. Bu tür stres tarafından tetikleniyor olabilir. Eğer anksiyete ve stresi kontrol altına almakta zorlanıyorsa, onu kendi kendinize yönetmek veya terapilerden destek almak için doktorunuzla görüşün.
Hava
Soğuk havalar, sıcak havalar, kuru havalar ve değişen mevsimlerden kaynaklı her türlü hava egzamayı etkileyebilir. Havadaki değişimlerin egzamayı neden etkiledikleri pek açık değil ancak özellikle mevsimler, nem ve aşırı soğuğun egzama olsun olmasın herkesin cildini etkilediği bir gerçektir.
Yangıların ne zaman ortaya çıktığını tespit etmek, onları önleme konusunda yardımcı olabilir. Eğer soğuk ve kuru hava egzamanızı alevlendiriyorsa, kışın olabildiğince cildi nemlendirmek önemlidir. Eğer sıcak ve nemli havalar bunu yapıyorsa, beden sıcaklığını düşük tutmaya çalışmak ve rahat şeyler giyip bol su içmek fayda sağlayabilir.
Beslenme
Süt, yumurta, yer fıstığı, buğday gibi ürünlere olan gıda alerjilerinin bazı bireylerde, özellikle de çocuklarda egzama tetikleyicileri oldukları belirtiliyor. Benzer şekilde inflamatuar olduğu bilinen gıdalar tüketirseniz de egzama yaşayabilirsiniz. Örneğin şeker ilaveleri, rafine karbonhidratlar ve gluten bunlar arasındadır.
Egzamanız ile belli gıdalar arasında bir bağlantı görürseniz doktorunuza ulaşın.
Kokulu ürünler
Pek çok deterjan gibi kokulu ürünler egzamayı daha kötü hale getirebilirler. Egzama sahibi olan bazı insanlarda kontakt dermatit de vardır ve bu bir madde ile temastan sonra ciltte oluşan tahrişlerdir. Kokulu sabunlar, losyonlar, parfümler, duş jelleri ve diğer kokulu nesneler egzamaya yol açabilirler.
Cildinizin belli bakım ürünlerine karşı hassas olduğunu düşünüyorsanız, kokusuz ve hipoalerjenik ürünlerden faydalanın. Yeni bir ürüne başlayınca cildinizin tepkisini yakından gözlemleyin. Durum kötüye giderse kullanımı bırakın.
Kumaş
Egzama bazen kokulardan ve deterjanlardan değil, kullandığınız kıyafetlerin kumaşından kaynaklanır. Pek çok insan polyester veya yüne karşı hassastır ve bunlar kaşıntı ile kızarma yapabilirler. Durumunuzu kötü hale getiren kumaşlardan kaçının ve cildinizi korumak için içinize bir şeyler giyin.
Spor
Fiziksel aktivite sağlıklı bir yaşam tarzının temel bir parçası olsa da, egzamanız olduğunda terleme de bir yangıya yol açabilir. Spordan sonra egzamada artış görüyorsanız, sporunuzun miktarını biraz azaltın veya daha serin saatlerde spor yapın. Yanınızda her zaman havlunuz olsun ve spordan sonra hemen duş alın. Egzamalı bölgeleri nazikçe temizleyin.
Hormonal değişimler
Hormonal değişimler de egzamayı tetikleyebilirler. Araştırmacılar bunun temel olarak menopoz ve yumurtlamanın ardından ortaya çıkan östrojen düşüşünden kaynaklandığını düşünüyorlar. Hormonal dalgalanmalar tamamen normaldirler ancak adet döngüsü ve egzama arasında bir bağlantı görürseniz, çözümler için doktorunuza danışın.
Salya
Egzama bebekler ve çocuklarda yaygındır ve bu nedenle hassas ciltlerini korumak gerekir. Özellikle salya akıtan bir çocukta çene ve yanak bölgelerinde egzama gelişebilir. Salya kendi kendine egzamaya sebep olmaz ancak cildi kurutabilir ve kaşıntı oluşturabilir. Bundan kaçınmak için vazelin gibi hassas ciltlere uygun ürünler kullanın.
Diğer tahriş ediciler ve tetikleyiciler
Her gün kullandığımız ürünler cildinizi rahatsız edecek bileşenlere sahip olabilirler.
Bazı diğer yaygın egzama tetikleyicileri şöyle:
- Sigara dumanı
- Nikel gibi metaller
- Bazı antibakteriyel kremler
- Maytlar
- Lateks gibi malzemeler
- Covıd-19 gibi viral hastalıklar
- Ciltteki bazı bakteriler
Egzamanın alevlenmesini nasıl engelleyebilirim?
Şu anda egzamayı tamamen tedavi eden bir ilaç yok ancak yangıları önleyen ve bastıran bazı seçenekler var. İlk olarak sizde egzamayı tetikleyen beslenme ve aktiviteler konusunda bilgili olmanız gerekir. Bir günlük tutmanız düzeni görmenize yardımcı olabilir.
Cildinizi olabildiğince nemlendirmek de yardımcı olabilir ve ayrıca spordan hemen sonra duş almak da fayda sağlar. Tetikleyiciler genelde kişisel olduklarından biraz deneme yanılma ve iyi gözlem gerekebilir. Ayrıca doktorunuzun yazdığı ilaçlara ek olarak yaşam tarzı değişimleri de uygulamanız gerekebilir.
Egzama yangısı nasıl yatıştırılır?
Eğer yaşam tarzı değişimleri ve tetikleyicilerden kaçınmak egzama yangısını azaltmaya yetmiyorsa, bazı medikal seçenekler şöyle:
- Antihistaminler gibi reçetesiz ilaçlar
- Reçeteli kremler
- Biyolojik iğneler
- Oral bağışıklık sistemi baskılayıcılar
- Işık terapisi
Egzama çok yaygın bir rahatsızlıktır. O kadar yaygındır ki milyonlarca insan onunla yaşar. Egzama yangısını kontrol altına almak için krem ve ilaçlardan fazlası gerekir. Sizin de tetikleyiciler konusunda farkındalık sahibi olmanız, yaşam tarzı değişimleri gerçekleştirmeniz gerekir.
Zorlayıcı bir hastalık olabilir ancak belirtileri bastırmak için doktorunuzla birlikte çalışırsanız güzel sonuçlar alabilirsiniz.
Kaynak: healthline
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
İlginizi çekebilir: Egzamalı ciltlere özel güneşten korunma ipuçları
