Malum stres biz modern dünya insanlarının hayatının bir parçası. Stres yönetimi için önerilen yöntemlerden biri de yoga. Peki yoga gerçekten de stresi yönetmekte işe yarıyor mu? Gelin hep beraber inceleyelim. Binlerce senelik bir geçmişe sahip olan yoga, sözcük olarak birleşmek ya da bütünleşmek manasına gelmekte olup dünyanın en eski kişisel gelişim yöntemlerinden biridir. Yogayı Batı dünyasına tanıtan isimlerden biri olan B.K.S Iyengar’a göre, yoga sadece bedensel aktiviteleri içermez. Yoganın bir de insan psikolojisini etkileyen bir yanı vardır.
Yoga binlerce yıllık bir geçmişe sahip olmasına rağmen, Batı dünyası yoga ile oldukça geç tanışmıştır. Amerika’ya yogayı getiren ilk kişi Swami Vivekananda olmuştur. Amerika’nın yoganın gelişimi için önemli bir ülke olduğunu düşünen Vivekananda, 1893’te Şikago’da yaptığı bir konuşmayla yogayı Amerika’ya tanıtmıştır. Yoganın Batı dünyasıyla buluşması hippilik sayesinde ivme kazanmıştır. 1960’lı yıllarda Amerika’nın özellikle San Francisco şehrinden yayılan hippilik akımını takip eden insanlar, sık sık Hindistan’a gitmeye başlamışlar ve orada tanıştıkları meditasyonu ve yogayı Batı’ya taşımışlardır. Psikolojinin önde gelen bazı isimleri de yogaya oldukça ilgi duymuşlardır. Örneğin Carl Jung 1932 yılında Zürih’te Kundalini Yoga’nın Psikolojisi (Psychology of Kundalini Yoga) adı altında bir seminer düzenlemiş, daha sonra da bu konuşmalarını bir kitap haline getirmiştir.
Yoganın herhangi bir dinle ilgisi yoktur. Yoga pratiğinde nefes akışıyla beraber bir pozisyon alınıp, bir süre o pozisyonda kalınır. Bu pozisyonlara yoga terminolojisinde “Asana” denmektedir. Büssing ve ark. (2012) fiziksel egzersizlerin (asanalar) kişinin bedensel esnekliğini, koordinasyonunu ve gücünü arttırabilirken, nefes alma uygulamaları ve meditasyonun daha fazla farkındalık geliştirebilmek ve endişeyi azaltmak için zihni sakinleştirebileceği ve odaklayabileceğini ileri sürerler (Akt. Güvenkaya, 2019).
Araştırmalar yoganın stres ve anksiyete yönetiminde etkili olduğunu göstermektedir. Örneğin 107 gönüllü ile birlikte İran’da gerçekleştirilen bir araştırma, altı aylık yoga çalışmalarının sonrasında katılımcıların fizik ve akıl sağlığında önemli bir iyileşmeye ulaştıklarını ortaya çıkarmıştır (Hadi, 2007. Akt. Güvenkaya, 2019). Yine Güney Avustralya’da 131 gönüllü üzerinde yapılan araştırmada, 10 haftalık yoga çalışmalarının neticesinde, deneklerin stres ve anksiyete seviyelerinin düştüğü, aynı zamanda akıl sağlıklarının da gelişme gösterdiği tespit edilmiştir (Smith ve diğerleri 2007. Akt. Duyan, 2008). 2004 yılında Amerika’da demans rahatsızlığı olan hastaların bakıcılığını yapan ve kronik stresle karşı karşıya olan denekler üzerinde yapılan bir araştırmada, 6 hafta uygulanan yoga çalışmalarının ardından, depresyon ve anksiyete seviyelerinde anlamlı bir düşüş, öz-etkinlik seviyesinde ise anlamlı bir yükseliş tespit edilmiştir (Waelde ve diğerleri 2004. Akt. Duyan, 2008). Bu araştırmaların da bize gösterdiği gibi yoga stres yönetiminde etkili yöntemlerden biridir.
Psikolojik sorunları holistik olarak ele almanın gerektiğini savunan bir psikolog olarak yogayı sık sık ben de danışanlarıma öneriyorum. Holistik olmaktan kastım psikolojik problemlerin spor, yaşam biçimi, beslenme gibi öğelerin de göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi. Örneğin psikolojik bir problemi için psikologlardan ya da psikiyatristlerden destek alan bir kişinin bu desteğin yanı sıra herhangi bir sağlık sorunu yoksa spor yapması, aldığı besinlere dikkat etmesi, endişe bozukluğu yaşıyorsa fazla kafein tüketmemesi gibi…
1997 yılından beri yoga pratik eden biri olarak, yoganın olumlu etkilerini kendi hayatımda da deneyimlediğim için yoga pratiğini herkese gönül rahatlığıyla tavsiye ediyorum. Unutmayın her gün diş fırçalar gibi ruhsal bakımımıza zaman ayırmak, kendimize iyi bakmak strese karşı kalkan görevi görebilir. Sizlere ruhsal bakımınıza düzenli olarak zaman ayırıp stresi ustalıkla yönettiğiniz günler diliyorum. Bu arada sizlere bir eğitim haberim var. WhatsApp ya da FaceTime üzerinden birebir görüşmeler şeklinde ilerleyen üç haftalık “Öz Sevgi” eğitimimle ilgileniyorsanız bilgi için rsolaker@gmail adresine yazabilirsiniz. 2020 yılını “Hayatı Güzelleştirme Yılı” ilan ettim. Hayatı güzelleştirmekle ilgili psikoloji egzersizler paylaştığım Instagram hesabım ise @ranakutvan.
Bu yazının tüm hakları Rana Kutvan’a ve Uplifers’a aittir. İzinsiz ve uygun şekilde referans verilmeksizin kopyalanması, çoğaltılması ve başka mecralarda paylaşılması kesinlikle yasaktır.
Kaynaklar:
Büssing, A., Michalsen, A., Khalsa, S. B. S., Telles, S., ve Sherman, K. J. (2012). Effects of yoga on mental and physical health: a short summary of reviews. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2012.
Duyan, E. C. (2008). Çalışma Yaşamında Yoga: İş Tatmini Ve Stres Yönetiminde Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. T. C. Uludağ Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi Ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Yönetim Ve Çalışma Psikolojisi Bilim Dalı.
Güvenkaya, L. (2019). Yoga Yapan ve Yapmayan Bireylerin Algılanan Stres ve Yaşam Memnuniyetlerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı.
Hadi, N. (2007), Effects of Hatha Yoga on Well-Being of Adults in Shiraz, Islamic Republic of Iran, Eastern Mediterranean Health Journal Vol:13 No:4.
McQuade, Walter; Aikman, Ann ; “Stress : what it is, what it can do to your health, how to fight back” / New York : E.P. Dutton, 1974.
Smith, Caroline; Hancock, Heather; Blake-Mortimer, Jane; Eckert, Kerena; “A randomised comparative trial of yoga and relaxation to reduce stress and anxiety” Complementary Therapies in Medicine 15, (77-83) , 2007.
Waelde, Lynn C. ; Thompson, Larry; Gallagher-Thompson, Dolores ; “A Pilot Study of a Yoga and Meditation Intervention for Dementia Caregiver Stress” , Journal Of Clinical Psychology, Vol. 60(6), 677–687, 2004.
İlginizi çekebilir: Yakın geleceğin wellness trendleri: Global Wellness Summit 2020’de öne çıkan başlıklar
