Enginar yemeği nasıl yapılır? Enginarın faydaları ve temizlenişi

Sebzegillerden faydaları saymakla bitmeyen enginar, bahar aylarının vazgeçilmez lezzetleri arasında yer alır. Ana vatanı Güney Avrupa ve Akdeniz ülkeleri olan enginar, mineral ve vitamin bakımından oldukça zengindir. Çinko, magnezyum, potasyum, lif, fosfor, kalsiyum, demir, A, B1, B2, B6 ve C vitaminleri gibi besin değerlerine sahiptir.

Enginar’ın botanikteki ismi cynara olmakla birlikte dilimizdeki ismi Yunanca olan anginares’ten gelir. Enginarın tarihçesine baktığımızda mitolojiden tanıdığımız Zeus, Cynara adlı bir kadına aşık olmuş ve onu birlikte yaşamaları için evine götürmüştür fakat evi beğenmeyen Cynara, kendi dünyasına dönmek istemiş, bunun üzerine Zeus onu enginara dönüştürerek evine göndermiştir. Peki, ilginç mitolojik bir hikayesi olan enginarın faydaları nelerdir? Lezzetli ve sağlıklı bir enginar yemeği nasıl yapılır? Enginar hakkında bilmeniz gereken tüm detaylar bu yazımızda. 

Enginarın faydaları nelerdir?

Bahar aylarında sofraları zenginleştiren enginarın sağlık faydaları da bir o kadar zengin. Gelin bu özel bitkinin faydalarına yakından bakalım…

• İçerisinde bulundurduğu mineral bolluğuna rağmen 100 gramı sadece 53 kalori içermektedir ve yağ oranı düşük olduğu için hem sağlıklı beslenmeye özen gösterenlerin hem de kilo problemi olanların başlıca tercihleri arasında yer alır.
• İdrar söktürücü özelliğiyle bilinen enginar, böbreklerin çalışmasını düzenler bu sayede vücutta istenmeyen sıvıların atılmasını kolaylaştırır.
• Sindirim sistemini düzenleyen yapısıyla tanınan enginar, kalp kaslarını güçlendirerek, kalbin daha rahat çalışmasına destek olur. Kalp rahatsızlığı olanların rahatlıkla tüketebileceği bu sebze şeker hastalığı olanların ve kolesterolünü kontrol altında tutmaya çalışanların da sofrasında bulunmalıdır. İçerisinde bulunan “inülin” (bir nişasta türü) sayesinde kandaki şeker düzeyinin düşürülmesine ve kolesterolün dengelenmesine yardımcı olur. 
• Enginar, karaciğerdeki dokuların ve hücre zarlarının içinde meydana gelen oksitlenmeyi azaltarak karaciğer fonksiyonlarının düzenlemesinde önemli rol oynar.
• Gövdesine oranla içerisinde 8 kat fazla “sinarin” bulunan enginar yapraklarının düzenli olarak tüketimi safra üretimini azaltır ve yağların sindirilmesini sağlar.
• Karaciğerde biriken yağların atılmasına yardımcı olduğu için hepatit B, C ve karaciğer yağlanması gibi problemlerden korur. 
• Demir bakımından oldukça zengin olan enginar, demir eksikliği için tüketilmesi gereken sebzeler arasında yer alır. Orta boy (yapraklarıyla birlikte) bir enginarın günlük demir ihtiyacının %9’unu karşıladığı bilinmektedir. 
• Göğüste ağrılı yanma hissine neden olan reflü belirtilerini önemli oranda azaltmakla kalmaz bağırsak spazmlarını azaltarak mide ekşimesini hafifletir. Ayrıca bulantı, kusma, mide şişkinliği gibi pek çok şikayete iyi gelir.
• Yüksek oranda lif içeren enginar yaprakları, bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlığı önler. 
• Enginarın içerdiği asitler midede bulunan asitlerin düzenli seviyeye getirilmesine yardımcı olur. 

Enginarı saklarken ve pişirirken nelere dikkat etmeliyiz?

Tüm sebzelerde olduğu gibi, enginarın da faydalarından tam anlamıyla yararlanabilmek için “mevsiminde ve taze olarak” tüketilmesi gerekir. Yazının başında da belirttiğimiz gibi bahar aylarında tezgahlarda yerini alan enginar hafif olduğu için yaz mevsiminde de tercih edilebilir. Sirkeli suda bekleterek, temizliğinden emin olduğumuz meyve ve sebzeleri kabuklarıyla birlikte tüketmemiz gerektiği bilinen bir gerçektir. Enginarı da özellikle yapraklarıyla birlikte tüketmemiz besleyici değerini kaybetmesini önler. Genellikle gövdesi kullanılarak yapılan ana yemeklerin aksine yaprakları haşlanarak tüketilebilir. Üstelik haşlama suyunu isterseniz içerek isterseniz de içine bir miktar pirinç atarak tüketebilirsiniz. 

Enginarınn pişirme süresini en aza indirmek vitamin kaybını önleyeceği gibi sindirimini de kolaylaştırır. Tüm sebzelerde olduğu gibi enginar da içinde çok çabuk toksik oluşturabileceği için taze olarak tüketilmeli ya da pişmişse buzdolabında bekleme süresi 24 saati geçmemelidir. Yapısında bulundurduğu vitaminlerin vücutta kullanılabilmesi için bir miktar yağ eklenerek tüketilmesi tavsiye edilir. Ortalama bir enginar başına bir tatlı kaşığı yağ kullanılmalıdır.

40 günde 40 enginarla karaciğerini yenile!

Vücut lekeleri, iştah kaybı, karında şişkinlik, gözlerde sarılık… İşte bu şikayetlerin hepsi karaciğer rahatsızlığın belirtileridir. Çoğumuz bunları cildiye ya da diyetisyenle tedavi edilebilecek şeyler olarak görürüz. Oysa her hastalıkta olduğu gibi doğru teşhis çok önemlidir.

Düzenli olarak doktor kontrolünde kan tahlili yaptırmak, karaciğer rahatsızlığının önüne geçmekte ilk adım olacaktır. Doktorunuzun koyduğu tam teşhis sonrasında gerekli tedaviye başlamak gerekir. Görevini yerine getiremeyen karaciğerin en iyi dostu enginardır! Doktorunuza danıştıktan sonra 40 günde 40 enginar kürüne başlayabilirsiniz. Her gün taze alınmış bir adet zeytinyağlı enginar yiyerek yavaşlayan ya da yorulan karaciğerinize iyilik yapabilirsiniz. 

Enginar tüketmek kimler için zararlı olabilir?

• Oluşturabileceği alerjik reaksiyonlar nedeniyle anne adayları ve emziren annelerin muhakkak doktorlarına danıştıktan sonra tüketmesi gerekir.
• Görülebilen en yaygın yan etkiler gaz oluşumu ve ishaldir. 
• Özellikle idrar sökücü etkisi olduğu için ishal problemi yaşayanların kaçınması gereken bir sebzedir.
• Her besinde olduğu gibi tüketiminde aşırıya kaçıldığı zaman sindirim sisteminde bozulmalara neden olabilir.

Enginar alırken dikkat edilmesi gereken noktalar

Pazarda ve manavlarda enginarı suyun içinde bekletilirken görüyoruz. Oysa o suyun içerisinde ne olduğunu bilmiyoruz. Soyulduktan sonra kararmasını önlemek için limonlu suda bekletilmesi gereken enginar, kimyasal bir madde eklenen suda bekleterek satılıyor olabilir. Bunu önlemek için bildiğiniz ve güvendiğiniz yerlerden alışveriş yapmaya özen göstermelisiniz. Soyulmamış enginar alabilir ya da pazarda soyduracağınız enginarın kararmasını önlemek için limonunuzu yanınızda götürebilirsiniz. 

Satın aldığınız enginarın sapı kurumamış ve nemli olmalıdır. Yapraklarının rengi yeşil olmalıdır ne kuru ne de siyah lekeli olmamalıdır (bu bayat olduğunun göstergesidir). Besleyici bir enginarın sahip olması gereken özellikler ise ortasının ve tüylerinin diken gibi sert olmasına, ağırlığının çok ve sap uzunluğunun 8-9 cm arasında olmasıdır. 

En çok tercih edilen enginar yemekleri nelerdir?

Bir çok alternatifi bulunan ve bir arada kullanıldığı her garnitürün, yemeğin tadına lezzet katan enginar, yeşil severlerin mutfağında daima yerini alıyor. Besleyici değerleri ve kolay yapımıyla bilinen enginarlı lezzetlerin başında ise zeytinyağlı enginar yemeği geliyor. 

Enginar haşlaması, etli enginar, enginar dolması, enginarlı pilav, enginar salatası gibi lezzetlerin yanı sıra enginar, kuru bakliyatlarla birlikte de tüketilebilir: Enginarlı taze fasulye, zeytinyağlı enginarlı iç bakla, enginarlı bezelye salatası gibi… 

Not: Enginar sapı, dışındaki kalın yerleri soyulduktan sonra çiğ olarak limon ve tuzla yenilebilir. Önemli olan iyice çiğneyerek tüketmektir. 

Zeytinyağlı enginar tarifi

Püf noktası: Sap ve yaprak kısımlarından ayıklanmış taze enginarları, kararmamaları için limonlu suda bekletmeye özen gösterin.

Malzemeler:

• 8 adet ayıklanmış enginar
• 2 adet taze sıkılmış limon suyu
• 2 adet orta boy havuç
• 2 adet küçük boy patates
• 1,5 su bardağı dondurulmuş bezelye
• 1 adet orta boy kuru soğan
• 1/2 su bardağı taze sıkılmış limon suyu
• 1/2 su bardağı su
• 6 yemek kaşığı zeytinyağı
• 1 tatlı kaşığı toz şeker

Yapılışı:

• Sap ve yaprak kısımlarını dikkatli bir şekilde temizlediğiniz taze enginarları, kararmamaları için; 1 adet taze sıkılmış limon suyu kattığınız derin suda bekletin.
• Kabuklarını soyduğunuz patates ve havuçları küçük küpler halinde doğrayın. Bol suda yıkadıktan sonra küçük bir tencerede, orta ateşte 5 dakika kadar haşlayın.
• Kuru soğanı küçük parçalar halinde yemeklik doğradıktan sonra oda sıcaklığında çözdürdüğünüz dondurulmuş bezelyelerle karıştırın.
• Suyunu süzdürdüğünüz haşlanmış sebzeleri, kısa bir süre soğuttuktan sonra bezelyeli karışımla harmanlayın.
• Limonlu suda bekleyen enginarları, çukur kısımları üstte kalacak şekilde geniş tabanlı bir tencereye yerleştirin.
• Enginarların orta kısımlarını hazırladığınız sebze karışımıyla doldurun.
• Taze sıkılmış portakal suyu, içme suyu ve kalan 1 adet limon suyunu; toz şeker, zeytinyağı ve tuz ilavesiyle ayrı bir kapta karıştırın.
• Hazırladığınız zeytinyağlı karışımı enginarların üzerine gezdirdikten sonra kapağını kapattığınız tencerede ve kısık ateşte 45-50 dakika kadar pişirin.
• Soğuyan enginarları dikkatli bir şekilde servis tabaklarına aldıktan sonra arzuya göre incecik kıyılmış dereotu ilavesiyle sevdiklerinizle paylaşın.

Afiyet olsun! 

Kaynaklar:
Vikipedi
sağligabiradim.com
hayatikolaylastirir.com
hafiftarif.com