Fibromiyalji, beden boyunca ağrılara sebep olabilen bir rahatsızlıktır. Aynı zamanda bitkinliğe, uyku problemlerine ve başka belirtilere de sebep olabilir. Bu rahatsızlığa sahip olan insanların ağrı eşiği, sahip olmayanlara göre daha düşüktür.
Dünyadaki en yaygın kronik ağrı hastalıklarından birisi olan fibromiyalji, sadece ABD’de 10 milyon kişiyi etkiliyor. Ancak sebebi hala bir gizem olarak kalmaya devam ediyor. Buna rağmen kişide fibromiyalji görülme riskini arttıran bazı faktörlerin de mevcut olduğu belirtiliyor.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
İçindekiler
Fibromiyalji belirtileri
Fibromiyaljinin bazı belirtileri var ve bunlar şöyle:
- bel üstünde veya altında, bedenin her iki yanında sönük ama devamlı bir ağrı ve sızı
- yorgunluk
- beyin sisi benzeri hatırlama ve konsantrasyon problemleri
- uyku problemleri
- baş ağrıları
- çene ağrısı
- depresyon ve anksiyete
- ishal ve karın ağrısı
- ağrılı adet dönemleri
- el ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşma
- ses, gürültü ve sıcaklığa karşı hassasiyet
Fibromiyalji sebepleri
Uzmanlar hastalığın tam sebeplerini bilmiyorlar ancak bazı faktörler etkili olabilirler.
1. Anormal ağrı sinyalleri
Fibromiyaljisi olan insanlarda sinir sistemi ağrı sinyallerini normal şekilde işlemeyebilir. Beyindeki, omurilikteki ve sinirlerdeki anormal kimyasal düzeyleri insanları ağrıya karşı daha hassas hale getirebilirler.
2. Hormonal dengesizlikler
Serotonin, noradrenalin ve dopamin gibi hormonlar bedenin ağrıları işlemesine yardımcı olurlar. Bu hormonların beyinde ve sinir sisteminde normalin altında düzeylerde olmaları ağrı sinyallerini bozabilir ve onlara karşı hassasiyeti arttırabilir.
3. Sitokinler
IL-6 ve IL-8 adı verilen sitokin adlı bileşenler bağışıklık sistemi hücreleri tarafından salgılanırlar. Bu iki molekül inflamasyonda rol oynar ve fibromiyalji ile bağlantılı oldukları belirtiliyor.
4. Genetik
Fibromiyalji aile boyu görülebilir. İnsanların rahatsızlık için riskini arttıran tanımlanmamış genetik bir anormalliğin olduğu düşünülüyor. Çünkü bazı genler bedenin ağrı tepkilerini yönetiyor olabilirler. Bilim insanları fibromiyaljisi olanların başka bir insanın ağrı olarak algılamayacağı uyaranlara karşı güçlü tepki vermelerine sebep olan bir veya birden fazla gen taşıdıklarını düşünüyorlar.
5. Tetikleyiciler
Pek çok insan için belirtiler genelde duygusal veya fiziksel travmalardan sonra başlarlar ancak bulaşıcı hastalıklardan sonra görülmesi de mümkündür. Bu faktörler muhtemelen fibromiyaljiye doğrudan sebep olmuyorlar ancak hali hazırda riski olanlarda sinir sisteminin ağrıya karşı tepkisini değiştirebiliyorlar.
Aşağıdakiler fibromiyalji tetikleyicileri olabilirler:
- grip gibi hastalıklar
- tekrar eden sakatlanmalar
- ameliyatlar
- boşanma, ayrılık, ölüm gibi travmatik yaşam olayları
- çocuk doğurmak
6. Uyku Problemleri
Yeterince uyumamak veya uykunun derin aşamalarında yeterince vakit geçirmemek bu bozuklukta çok yaygındır. Ancak doktorlar bunun sebebi mi belirtisi mi olduğuna karar vermiş değiller. Anormal uyku düzeni bazı beyin kimyasallarının düzeyini etkileyebilirler.
Fibromiyalji Risk Faktörleri
Bazı faktörler fibromiyaljinin ortaya çıkma riskini arttırırlar. Ancak bunlara sahip olmak illa ki hastalığa sahip olacağınız anlamına da gelmez.
Cinsiyet: Fibromiyalji kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır. Araştırmalara göre kadınlarda risk erkeklere göre sekiz ila dokuz kat daha fazla. Bilim insanları kadınların ağrıları erkeklerden daha farklı algıladıklarını düşünüyorlar. Bunun sebeplerinden birisi, kadınlarda bulunan östrojen gibi hormonların onları ağrıya karşı daha hassas hale getirme ihtimalleri. Bu nedenle adet döngüsü içerisinde östrojen artıp azalırken ağrı düzeyleri de değişir.
Menopoz: Östrojende düşüşe sebep olduğundan bir başka risk faktörüdür.
Yaş: Fibromiyalji tanısı alanların büyük kısmı erken ve orta yetişkinlikte, 20-50 yaş arasında tanı alıyorlar.
Aile geçmişi: Eğer fibromiyalji sahibi olan yakın bir aile bireyiniz varsa, sizde olma ihtimali de yüksektir.
Uyku bozuklukları: Uyku bozukluklarının sebep mi sonuç mu oldukları bilinmiyor. Uykuyu etkileyen uyku apnesi ve huzursuz bacak sendromu gibi rahatsızlıkları olanlarda fibromiyalji riski daha fazla.
Diğer Romatik Hastalıklar: Romatik hastalıklar eklemleri, kasları ve kemikleri etkilerler. Başka romatik hastalıkları olanların fibromiyalji sahibi olma ihtimalleri daha yüksektir. Bunlar şöyle:
- romatoid artrit
- osteoartrit
- lupus
- ankilozan spondilit
Depresyon: Ruh hali problemleri ve fibromiyalji arasında yakın bir ilişki vardır. Depresyon ve anksiyete gibi zihin sağlığı problemleri fibromiyalji ile aynı kimyasal dengesizliklerden köken alırlar. Ayrıca kronik ağrılarla yaşama problemi de depresyona sebep olur. Depresyon aynı zamanda ağrıları da daha kötü hale getirir.
Diğer muhtemel risk faktörleri arasında spor yapmamak, aşırı spor yapmak ve ameliyat geçirmek de vardır.
Fibromiyaljinin Uzun Vadeli Durumu
Uzun vadedeki sonuç rahatsızlığınızın şiddetine göre değişecektir. Rahatsızlık genellikle uzun vadede devam eder ancak bazı insanlarda diğerlerinden daha hafiftir. Fibromiyalji hayati tehlike oluşturmak için yaşamı etkileyebilir. Onunla başa çıkmayı öğrenmek en iyi sonuçları almayı sağlar. Bu nedenle tedavi ve destek protokolleri konusunda doktorunuzla görüşmeniz gerekir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Kaynak: healthline
İlginizi çekebilir: Mevsim geçişlerinde eklem ve kas ağrılarına dikkat
