Son zamanlarda özellikle büyük şehirlerde görülen Giardia enfeksiyonu, hem insan sağlığını hem de evcil hayvan sağlığını tehdit eden salgınlardan bir tanesi. Bir tür mikroskobik parazit olan Giardia, insanlarda ve hayvanlarda görülse de çoğunlukla kedi ve köpeklerde daha yaygın. Özellikle kalabalık yerlerde ve toplu yaşam alanlarında bir tehdit oluşturan Giardia hakkında detaylı bilgi sahibi olmak, bulaşma yollarını, belirtilerini ve korunma ipuçlarını öğrenmek için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Giardia nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir?
Giardia, oral yollarla bulaşan bir parazit türüdür. Genellikle kirli su, yiyecekler ya da enfekte olmuş bir birey veya hayvanile temasla bulaşır.
Giardia ile enfekte olmanın en yaygın yolu, güvenli olmayan, kirli su yutulması veya içilmesidir. Su parkları, kamu su alanları, yüzme havuzları, yer altı suları, kaplıcalar, bazı çeşme suları, tarımsal atık suyu ve benzeri su kaynakları giardia parazitini barındırabilir. Bu kaynaklardan su içmiş bir insan veya hayvan ya da bu kaynaklarla temas eden yiyecek/içeceklerle beslenmiş canlılara Giardia bulaşabilir. Yiyecekler, sudan daha az yaygın bir enfeksiyon kaynağı olsa da özellikle yeterince iyi yıkanmamış veya yeterince temiz olmayan su ile yıkanmış taze meyve-sebzeler, kritik bir bulaşma yöntemi olabilir. Güvenilir olmayan yerlerden, emin olmadığınız restoranlardan salata gibi çiğ meyve-sebze barındıran yiyecekleri tüketmemeniz, Giardia enfeksiyonundan kaçınmak için önemlidir.
Öte yandan temas yoluyla da bulaşabilen bu parazit, kişiden kişiye veya hayvandan kişiye ya da hayvandan hayvana geçebilir. Özellikle dışkıyla temas konusunda çok dikkatli olunması gerekir. Örneğin, hayvan dışkılarını temizleyen bir bireyin eğer evcil hayvanında Giardia enfeksiyonu varsa enfekte olma riski yaygındır.
İnsanlarda ve hayvanlarda belirtileri oldukça benzer olan bu enfeksiyon;
- İshal, kusma ve sindirim sistemi problemlerine yol açabilir.
- Şişkinlik, gaz, karın ağrısı ve kramplara neden olabilir.
- Kanlı dışkı görülebilir.
- Kilo kaybı ve iştahsızlığa sebep olabilir.
- Şiddetli ishal sonrasında dehidrasyon oluşabilir.
- Ve tüm bu olumsuz sonuçlardan dolayı hem insanlarda hem hayvanlarda genel olarak yorgunluk görülebilir.
Şunu fark etmek de önemli; belirtiler her bireyde aynı şiddette görülmeyebilir ve bazı kişiler hiçbir belirti göstermeden de taşıyıcı olabilirler. Öte yandan bebeklerin ve çocukların da büyük bir risk grubunu oluşturduklarını unutmamak gerekir. Küçük çocuklarla yaşayan veya çalışan kişilerde de giardia enfeksiyonu geliştirme riski daha yüksektir.
Giardia enfeksiyonundan korunma yolları
Temiz su tüketin. Mutlaka temizliğinden emin olduğunuz su kaynaklarından veya arıtılmış, güvenilir sulardan için. Çocuklarınızın ve evcil hayvanlarınızın da kirli su kaynakları ile temas etmediğinden emin olun. Özellikle dışarıda çocuklar ve köpekler kirli su birikintileriyle oynamaya yatkın olabilirler, bu nedenle dikkatli olmanızda fayda var.
Benzer bir şekilde tükettiğiniz ve çocuklarınıza, evcil hayvanlarınıza verdiğiniz gıdalarından da temizliğinden emin olun. Temizliğinden emin olmadığınız yerlerde iyi pişmemiş ve kaynağı belli olmayan su ile temas etmiş gıdalardan kaçının.
Çocuklarınızın, evcil hayvanlarınızın özellikle dış alanlarda dışkıyla temas etmesini önleyin. Evcil hayvanlarınızın dışkısını toplayarak çevrenin temiz tutulmasına katkı sağlayın. Mutlaka eldiven kullanarak dışkılara dokunun ve hemen sonrasında ellerinizi hijyenik hale getirin.
Çocuklarınızın ve evcil hayvanlarınızın dış alanlarda temas ettiği yerler konusunda hassas davranın.
Yaşam alanlarınızı temiz tutmaya özen gösterin. Evde ayakkabıyla dolaşmayın, aksi halde dışarıda Giardia parazitinin bulaşabileceği alanlara bastığınızda evinize de paraziti taşıyabilir ve özellikle evcil hayvanlarınız için enfeksiyon riski oluşturabilirsiniz.
Kendinizde, evcil hayvanlarınızda, çocuğunuzda ishal durumunu fark ettiğinizde mutlaka test için bir uzmanı ile görüşün. İshalin kendiliğinden geçmesini beklemeyin.
Giardia enfeksiyonu geçiren hayvanı öpmek veya enfekte olmuş kedi veya köpeğinizle aynı bardaktan su içmek hastalığı size de bulaştırabilir. Bu nedenle mutlaka dikkatli davranın ve bir veterinerden randevu alın.
Havuzda, gölde veya kaplıca sularında yüzerken mutlaka ağzınızı kapalı tutun ve su yutmamaya özen gösterin. Aynı şekilde çocuklarınızı da bu konuda uyarın.
Kişisel hijyeninize her zaman özen gösterin, özellikle ellerinizi düzenli olarak dezenfekte edin.
Giardia parazitine karşı henüz aşı gibi bir önleyici tedavi yöntemi bulunmadığından mutlaka kendinizi, çocuklarınızı ve evcil hayvanlarınızı korumalı, her zaman yediklerinizin, içtiklerinizin ve temas ettiğiniz yerlerin hijyeninden emin olarak önlemlerinizi almalısınız.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Kaynak: mayoclinic
İlginizi çekebilir: Daha sağlıklı ve mutlu bir yaşam için uzman tavsiyeleri
