Herkes arada bir unutkanlık yaşar. Hafif hafıza kaybı genellikle yaştan kaynaklanır ve herhangi bir endişe sebebi değildir. Ancak Alzheimer hastalığı gibi sebeplerden kaynaklanan ilerleyen hafıza kaybı ciddi olabilir. Bu nedenle hafıza kaybınız günlük hayatınızı etkilemeye başladıysa veya başka belirtileriniz varsa doktorunuza danışın. Hangi tür hafıza kaybına sahip olduğunuzu fark etmek doktorunuzun sebebini tespit etmesini kolaylaştıracaktır. Hafıza kaybının pek çok türü erken teşhis edilebilirse tedavi edilebilir durumdadır. Eğer teşhis ve tedavi edilmezse bazı hastalıklar ilerlerler ve tedavi daha zorlu olur.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
İçindekiler
Hafıza kaybı ve yaşlanma
Yaşlandıkça zaman zaman hafızada boşluklar görmek mümkündür. Yeni tanıştığınız birisinin adını unutabilir, eşyalarınızı daha sık kaybedebilirsiniz. Belki de bir şeyleri hatırlamak için liste ve takvimler kullanmaya başlarsınız. Normal yaşlanma kaynaklı hafıza kaybı iş ve evdeki yeteneklerinizi etkilemez.
Hafıza kaybı ile başa çıkmak
Eğer hafızanız eskisi kadar keskin değilse, bir kaç basit düzenleme günlük aktiviteler konusunda size yardımcı olabilir:
- İşler için liste kullanmak
- İlaçlar için hatırlatıcılar kullanmak
- Telefon defteri ve takviminizi güncel tutmak
- Evinizi organize ve yönetimi kolay halde tutmak
- Sosyal olarak aktif olmak ve keyif aldığınız hobileri yapmak
- Hafıza kaybınız ilerliyorsa ve daha ağır hale geliyorsa doktorunuzdan randevu almak ve güvendiğiniz birisiyle beraber gitmek
Sevdiklerinizin hafıza kaybı ile başa çıkmak
Sevdiğiniz bir insanın hafıza kaybı yaşadığını görmek zor olabilir. Rahatsızlığın şiddetine bağlı olarak pek çok yardım etme şekli vardır.
- Hafıza kaybı günlük işlerini bozuyorsa doktora gitmeleri için cesaretlendirmek ve randevuya onlarla gitmek
- İlaçlarını aldıklarından emin olmak
- Takvimlerini güncel tutmak
- Evlerini düzenlemelerine yardımcı olmak
- Önemli eşyaları göz önünde tutmak
- Hatırlatıcılar yerleştirmek
- Sosyal olarak aktif kalmalarını sağlamak
- Anıları canlandırmak için fotoğraf ve kişisel eşyaları ortada tutmak
- Evde ona yardımcı olacak birisini tutmak
- Sabırlı olmak ve bu konuyu kişisel algılamamak
Hafıza kaybı sebepleri
Pek çok şey hafıza kaybına sebep olabilir. Bu faktörler şöyle:
- B-12 vitamini eksikliği
- Uykusuzluk
- Alkol ve ilaç kullanımı
- Anesteziye maruz kalmak
- Kanser tedavisi
- Beyin sarsıntısı ve yaralanmalar
- Beyne giden oksijende azalma
- Bazı inme türleri
- Beyin tümörü veya enfeksiyonu
- Beyin ameliyatı veya kalp bypass ameliyatı
- Depresyon, bipolar bozukluklar, şizofreni ve dissosiyatif bozukluk gibi zihinsel problemler
- Duygusal travmalar
- Tiroid işlev kaybı
- Elektrokonvülsif terapi
- İskemik atak
- Huntington hastalığı, MS ve Parkinson hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıklar
- Migren
Bu rahatsızlıklardan bazıları tedavi edilebilirdir ve bazı vakalarda hafıza kaybı tersine döndürülebilir.
- Bunama: İlerleyen hafıza kaybı bunama belirtisidir. Diğer belirtiler arasında mantık kurmakta zorlanma, yargılarda, dilde ve düşünme yeteneklerinde zorlanma vardır. Bunama sahibi olan insanlar aynı zamanda davranış problemleri ve ruh hali dalgalanmaları da yaşarlar. Bunama genellikle aşamalı olarak başlar ve ilerledikçe fark edilir. En yaygını Alzheimer hastalığı olmak üzere çeşitli hastalıklardan kaynaklanır.
- Alzheimer hastalığı: Alzheimer hastalığı hafızayı ve mantığı, yargıyı, öğrenmeyi, iletişimi ve günlük işleri etkiler. Alzheimer hastalığına sahip olan insanların kafaları hemen karışabilir ve disoryente olabilirler. Uzun vadeli hafıza genelde yakın hafızadan daha güçlü ve uzun sürelidir. Erken yaşlarda ortaya çıkabilmesine karşın genellikle 65 yaş üstünü etkiler.
Ne zaman doktora görünmeli?
Hafıza kaybı günlük aktivitelerinizi etkiliyorsa, güvenliğinizi tehlikeye atıyorsa veya başka fiziksel belirtiler varsa doktorunuza danışın. Tedavi edilmemesi durumunda kötüleşebilen hastalıklardan kaynaklanabilir.
Tıbbi muayene
Hafıza kaybına dair muayeneniz ilk olarak tıbbi geçmişinize göz atılarak başlayacaktır. Yardımcı olması için sizinle birlikte bir aile bireyini yanınızda getirin. Doktor hafızanızdaki problemlere dair sorular soracaktır. Ayrıca hafızanızı test etmek için birkaç soru da sorabilir. Ayrıca fizik muayene de gerçekleştirilecektir.
Muayenenin sonuçlarına bağlı olarak doktor sizi başka uzmanlara yönlendirebilir ve aşağıdakiler gibi bazı testlerin uygulanmasını talep edebilir:
- Düşünsel yeteneğinizi ölçmek için bilişsel testler
- B-12 eksikliği ve tiroid hastalıkları için kan testleri
- Mr ve tomografi taramaları
- Eeg ölçümü
- Omurilik sıvısı alınması
- Röntgen ile beyne giden kan akışının izlenmesi
Teşhis almak önemli bir adımdır. Hafıza kaybına sebep olan pek çok tıbbi rahatsızlık erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilirdir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Kaynak: healthline
İlginizi çekebilir: Hafızayı geliştirmenin yolları
