Maydanozun ülkemizde kullandığımız geniş yapraklı bir versiyonu olduğu gibi bir de Frenk maydanozu adı verilen yaprakları büzüşük durumda olan bir türü daha vardır. Her ikisi de yemeklerde bol bol kullanılabilir. Hafif acımsı bir aroması olan bu bitki parlak yeşil renktedir. Genellikle hastalıklarla savaşta kullanılan en güçlü bitkilerden bir tanesidir ve bunun yanında sağlığa başka faydaları olduğu gibi besin değeri de hayli yüksektir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.
İçindekiler
Pek çok önemli besine sahiptir
Maydanozda insanların tahmin ettiğinden daha fazla besin vardır. 30 gram kadar taze ve doğranmış maydanoz şunları sağlar:
- Kalori: 11 kcal
- Karbonhidrat: 2 gram
- Protein: 1 gram
- Yağ: 1 gramdan az
- Lif: 1 gram
- A vitamini: Günlük tavsiye edilen miktarın %108’i
- C vitamini: Günlük tavsiye edilen miktarın %53’ü
- K vitamini: Günlük tavsiye edilen miktarın %547’si
- Folat: Günlük tavsiye edilen miktarın %11’i
- Potasyum: Günlük tavsiye edilen miktarın %4’ü
Bu bitki pek çok vitamin bakımından zengindir ve özellikle de K vitamini zenginidir. Bu vitamin kanın pıhtılaşması ve kemik sağlığı için önemlidir.
Aynı zamanda bol miktarda A ve C vitaminlerine sahiptir ve bunların antioksidan özellikleri vardır.
Tüm bunlara ek olarak kalori miktarı düşük olduğundan her türlü tarifin içerisine kolayca eklenebilir.
Antioksidanlar bakımından zengindir
Maydanozda sağlığınıza fayda sağlayabilecek pek çok güçlü antioksidan vardır.
Antioksidanlar, hücrelerin serbest radikal adı verilen bileşenlerden dolayı hasar görmesine engel olurlar. Bedenimizin sağlıklı olması için antioksidanlar ile serbest radikaller arasında belli bir orantı olması gerekir.
Maydanozdaki temel antioksidanlar şöyle:
- Flavonoidler
- Karotenoidler
- C vitamini
Bu kokulu bitki özellikle flavonoidler adı verilen antioksidanlar sınıfı bakımından çok zengindir. İçindeki en temel iki flavonoid myricetin ve apigenindir.
Çalışmalara göre flavonoidler bakımından zengin bir beslenme sağlık sorunları riskini azaltıyor ve bunlar arasında kolon kanseri, tip-2 diyabet ve kalp hastalıkları da bulunuyor.
Ayrıca beta karoten ve lutein de karotenoidler adlı gruba dahil olan iki antioksidandır. Pek çok çalışmada karotenoidlerin tüketiminin akciğer kanseri dahil olmak üzere belli hastalıkların riskini azalttığı belirtiliyor.
C vitamininin de güçlü antioksidan etkileri vardır ve bağışıklık sistemini destekleme konusunda rol oynadığı gibi kronik hastalıklara karşı da koruma sağlar.
Kurutulmuş maydanozun antioksidan içeriği tazesinden daha fazla olabiliyor. Yapılan bir çalışmada kuru halinin yaş haline göre 17 kat daha fazla antioksidan içerdiği belirtiliyor.
Kemik sağlığını destekler
Kemiklerinizin sağlıklı kalabilmek için belli vitamin ve minerallere sahip olmaları gerekir.
Maydanozda K vitamini bol miktarda vardır ve bu kemik sağlığı için temel bir besindir. 30 gram kadar maydanoz günlük ihtiyacın %547’sini sağlar.
K vitamini osteoblast adı verilen kemik yapıcı hücreleri destekleyerek daha güçlü kemikler sağlar. Bu vitamin aynı zamanda kemik mineral yoğunluğunu arttıran belli proteinleri de aktif hale getirir. Böylece kemiklerin mineral dengesi daha iyi olur.
Kemik yoğunluğu önemlidir çünkü düşük kemik yoğunluğunun özellikle yaşlı bireylerde çatlaklara dair risk oluşturduğu belirtiliyor.
Bazı çalışmalarda K vitamini bakımından zengin gıdalar tüketmenin kemik çatlağı riskini azalttığı belirtiliyor. Yapılan bir çalışmada K vitamini bakımından zengin bir beslenme %22 daha düşük çatlak riski anlamına geliyor.
Normalde gıdalardan aldığımız K vitamini düzeyleri kemik mineral yoğunluğunu korumak için yetersiz olabilir. Bu nedenle kemik sağlığı için maydanoz tüketimi faydalı olabilir.
Kanserle savaşan bileşenlere sahiptir
Maydanozda kanser karşıtı etkileri olan bitkisel bileşenler vardır.
Bedendeki antioksidan ile serbest radikal arasındaki dengesizlikten dolayı ortaya çıkan oksidatif stres, kanser gibi kronik sağlık problemlerinin gelişimi ile ilişkilidir.
Maydanoz özellikle antioksidanlar ve C vitamini bakımından zengindir ve böylece bedendeki oksidatif stresi azaltır ve belli kanser türlerinin riskini düşürür.
Örneğin flavonoidlerin bol tüketimi kolon kanseri riskini %30 oranında azaltabiliyor.
Ayrıca maydanozdaki flavonoid türlerinin test tüpü ve hayvan deneylerinde kanser karşıtı etkiler gösterdikleri belirtiliyor.
C vitamini bakımından zengin gıdalar tüketmek ise kanser riskini azaltıyor. 30 gram kadar maydanoz bu besinin günlük ihtiyacının %53’ünün karşılanmasına yardımcı oluyor.
Yapılan bir çalışmada günde 100 mg kadar C vitamini almanın genel kanser riskini %7 oranında düşürdüğü belirtiliyor. Bu miktarı günde 150 mg’a kadar çıkartmak ise prostat riskini %21 oranında azaltıyor.
Gözleri koruyan besinler bakımından zengindir
Lutein, beta karoten ve zeaxanthin adlı karotenoidler gözleri korumaya yardımcı olurlar. Bu bileşenlerin güçlü antioksidan etkileri olduğu belirtiliyor.
Lutein ve zeaxanthin adlı tedavi edilemeyen ve sonunda körlüğe yol açabilen yaşa bağlı makula dejenerasyonunu yavaşlatma konusunda faydalı olabiliyor.
Bu gıdalar bakımından zengin bir beslenme hastalığın riskini %26 oranında azaltıyor.
Beta karoten ise gözü destekleyen bir diğer karotenoiddir. Bedende A vitaminine dönüştürülür.
Bu dönüşüm maydanozun A vitamini zengini olmasını açıklar. 30 gram kadar taze maydanoz bu vitaminin günlük ihtiyacının %108’ini karşılar.
A vitamini göz sağlığı için çok önemlidir ve gözün en dış katmanı olan korneayı, bunun yanında konjonktivayı, yani gözün önünü kaplayan zarı da korur.
Kalp sağlığına iyi gelebilir
Maydanoz kalp sağlığına iyi gelebilen besin yoğun bir gıdadır. Örneğin B vitamini folat bakımından zengindir ve 30 gramı günlük ihtiyacın %11’ini karşılar.
Folatı besinler yoluyla bol miktarda almak bazı insanlarda kalp hastalıkları riskini azaltabiliyor. 58.000’den fazla insanla yapılan bir çalışmada folatı bol tüketmenin kalp hastalıkları riskini %38 azalttığı görülmüş.
Dolayısıyla yetersiz folat alımı kalp hastalıkları riskini arttırabilir. 1980 erkekle yapılan bir çalışmada bu besini en az alan grubun kalp hastalıkları riskinin %55 arttığı görülmüş.
Bazı uzmanlar folatın homosistein adı verilen amino asidin düzeylerini azaltarak kalbe fayda sağladığını belirtiyorlar. Yüksek homosistein düzeyleri bazı çalışmalarda kalp hastalıkları riskinde artışla bağlantılı olarak görülüyorlar.
Homosistein damarların yapı ve işlevlerini değiştirerek kalp sağlığını olumsuz etkileyebilir. Ancak bu amino asit ve kalp hastalıkları konusundaki bağlantı henüz kesin değil.
Maydanoz ekstresinin bakteri karşıtı özellikleri vardır
Maydanoz ekstresinin bakteri karşıtı özellikleri vardır.
Yapılan bir test tüpü çalışmasında mantar, küf, bakterilere karşı ciddi etkiler gösterdiği görülmüş.
Ayrıca bu ekstre gıdalardaki bakteri gelişimine de engel olabilir. Başka bir test tüpü çalışmasında Listeria ve Salmonella adı verilen gıda zehirlenmesi yapan bakterilerin gelişimini önleyebildiği görülmüş.
Ancak bu etkilerin doğrudan insanlarda kullanımında nasıl olacağına dair henüz net bir veri yok.
Beslenmeye eklemesi kolaydır
Maydanoz uygun fiyatlı ve çok güçlü bir üründür.
Onu kurutup pek çok tarifte kullanabilirsiniz. Çorbaların, yahnilerin ve domates soslarının aromasını güçlendirebilir. Ayrıca başka bitkilerle ve baharatlarla da destekleyebilirsiniz.
Taze maydanoz salata soslarında, marinasyonlarda, deniz ürünlerinde kullanılabilir. Çoğu zaman pişirilmeden yemeğin üstüne kıyılarak konulur.
Ayrıca çiğ olarak tüketerek nefesinizin daha güzel kokmasını da sağlayabilirsiniz.
Buzdolabında saklarken nemli bir kağıt peçeteye sararsanız daha uzun süre dayanır.
Maydanoz pek çok besin bakımından zengin güçlü bir bitkidir. Özellikle A, C ve K vitamini bakımından çok zengindir.
İçindeki vitaminler ve faydalı bitkisel bileşenler kemik sağlığını iyileştirmek, kronik hastalıklara karşı korumak ve antioksidan bileşenler sağlamak konusunda etkilidirler.
Hem taze hem de kurutulmuş olarak beslenmenize kolayca katabilirsiniz.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Her bireyin beslenme ihtiyaçları ve çeşitli besin gruplarına gösterdiği tolerans ve hassasiyet kendi metabolizma işleyişine göre farklılıklar gösterebilir. Olası risk durumlarına karşın sağlığınızı ilgilendiren her türlü konuda mutlaka uzman görüşüne başvurun.
Kaynak: healthline
İlginizi çekebilir: Maydanoz suyunun faydaları nelerdir? Ne işe yarar, nasıl hazırlanır?
