Multipl Skleroz yani MS hastalığı, merkezi sinir sistemini etkileyen kronik bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bazı insanlar ise bu rahatsızlıkta sersemlik, beyin sisi ve vertigo gibi belirtilere sahip olabiliyorlar. Sadece ABD’de 1 milyona yakın insanın MS hastalığı ile birlikte yaşadığı düşünülüyor. Hastalığın tanısı genellikle 20-50 yaşlar arasında konuluyor ve kadınların etkilenme ihtimalleri 3 kat daha fazla.
Bazı yaygın belirtileri şöyle:
- görme problemleri
- karıncalanma ve uyuşma
- denge problemleri
Sersemleme ve vertigonun ikisi de denge problemleri yaratabilir ancak bunlar farklı hislerdir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Sersemleme ve vertigo
Sersemleme ve vertigonun devamlı olması günlük işleri gerçekleştirmenizi zorlaştırabilir, başarısızlık riskinizi arttırır ve daha da zorlayıcı olabilir. Her ikisinin de benzer ve denk gelen özellikleri olsa da bunlar farklı hislerdir.
Sersemlik genel olarak beyin sisi, bayılma veya kendine tam olarak gelememeye dair genel bir histir. Dengesizleşmenize, örneğin yürürken düşecek gibi olmanıza sebep olabilir. Vertigo ise dünya sanki etrafınızda dönüyormuş gibi oluşan yoğun ve yanlış bir histir. Hareket etmeseniz bile oradadır. Bu hissi ilk defa yaşadığınızda çok rahatsız edici, hatta korkutucu olur.
MS sahibi insanların %20’sinin vertigo yaşadığı tahmin ediliyor. MS hastaları tipik olarak merkezi sinir sisteminden kaynaklanan bir vertigo yaşarlar.
Vertigo ve sersemlik bazen saatler ve hatta günler sürebilir. Ayrıca aşağıdakiler gibi başka belirtiler de olabilir:
- bulantı
- kusma
- görme problemleri
- kulak çınlaması ve duyma kaybı
Sebepleri
MS kaynaklı inflamasyon sinir hücrelerinin etrafındaki myelin kılıfın hasar görmesine sebep olur. Myelin kaybı olarak bilinen bu süreçte sinir sinyallerinin aktarımında bozulmalara sebep olan yara dokuları ve lezyonlar ortaya çıkar.
Bu lezyonlar merkezi sinir sistemindeki hücrelerin bedenin geri kalanına mesajlar göndermelerini zorlaştırır. Bu da lezyonun konumuna bağlı olarak MS belirtilerine yol açar. Örneğin serebral korteksteki myelin kaybı baş dönmesi ve sersemliğe sebep olur. Çünkü bu sinir ağı fiziksel denge ve beden pozisyonuna dair bilgi verir.
Ayrıca başka sebepler de vertigoya sebep olabilir. Örneğin iç kulak problemleri vertigo vakalarının %90’ında belirgindir.
Diğer sersemlik ve vertigo sebepleri şöyle:
- susuzluk
- bazı ilaçlar
- damar hastalıkları
- migren
- inme
Tedavi
Şu anda MS için bir çare yok. Tedavi planı genellikle vertigo ve diğer belirtilerin kontrol altına alınması ve yaşam kalitenizi artırmak üzerine şekillenir.
İlaçlar
Baş dönmesine iyi gelen reçetesiz ilaçlar kullanılabilirler. Eğer sersemlik veya vertigo kronik hale gelirse, doktorunuz bulantı ve dönmelere karşı daha güçlü ilaçlar yazabilir. MS hastalığının şiddetlenmesi vertigoya yol açıyorsa, bunu önlemek için kortikosteroidler yazılabilirler. Fizik terapi de denge ve koordinasyona yardımcı olmak için kullanılabilir.
Ev çözümleri
Vertigo ortaya çıktığında bazı davranışlar daha güvende ve rahat hissetmenizi sağlayabilir.
- geçene kadar oturmak
- baş ve bedeninizi hareket ettirmekten kaçınmak
- parlak ışıkları kapatmak
- ekran ve okumaktan kaçınmak
- merdivenlerden kaçınmak
- vertigo geçene kadar araç kullanmamak
- yavaş hareket etmek
Eğer vertigo atağı gece gelirse yavaşça kalkın, hafif bir ışık açın ve geçene kadar dik durun. Işığı kapatıp yatınca vertigo tekrar geri gelebilir ve bu nedenle başınızı biraz yüksekte tutmanız fayda sağlayabilir.
Riskler
Vertigo kaynaklı denge problemleri ve sersemlik düşme kaynaklı yaralanmalara sebep olabilir. Bu özellikle de MS belirtileri arasında yürüme zorluğu, bitkinlik ve zayıflık olanlar için geçerlidir.
Birkaç önlem riski azaltmaya yardımcı olabilir:
- evinizdeki risk oluşturan halı ve kilimleri kaldırmak
- baston kullanmak
- tutunacak barlar kurmak
- duş taburesi kullanmak
En önemlisi ise baş dönmesi geldiğinde oturmak ve sakin kalmaktır.
Sonuç olarak sersemlik ve vertigo kronik bir bağışıklık sistemi hastalığı olan ve merkezi sinir sistemini etkileyen MS belirtisi olabilir. Eğer düzenli olarak vertigo yaşıyorsanız doktorunuzla görüşmeniz uygun olur. Belirtilerin sebebinin MS olup olmadığı tespit edilebilir ve belirtileri iyileştirmek için bir tedavi planı uygulanabilir.
Önemli not: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve öneriler bilimsel destekli makaleler baz alınarak, genel bilgilendirme amaçlı hazırlanmış olup herhangi bir uzman tavsiyesi içermemektedir. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurun.
Kaynak: healthline
İlginizi çekebilir: Sürekli başım dönüyor: Baş dönmesinin nedenleri nelerdir?
