Mükemmeliyetçi çocukları hatalarıyla nasıl barıştırabiliriz?

Öğrenme sürecini açıklamak, çocukların hataların katlanılabilir olduğunu görmelerine yardımcı olabilir. Çocuklar sık sık “Hatalar öğrenmenin bir parçasıdır” diye duyarlar. Fakat mükemmeliyetçi eğilimleri varsa buna inanmazlar. Hata yaptıklarında küçük düşmüş hissederler.

“Mükemmeliyetçilik” sözcüğünün sözlük tanımı basitçe “mükemmelliğin eksik olduğu her şeyi kabul edilemez görme eğilimidir.”

Daha ılımlı seviyelerde, ebeveynler çocuklarına yardımcı olmak için çok şey yapabilir…

Endişeleri açığa vurun 

Çocukları üzmekten kaçınmak doğru gelse de, endişeleri hakkında konuşmalarını sağlamak ve durumlarla ilgili duygusal ifadeler geliştirmelerini sağlamak önemlidir. Çocuklar kendilerini endişeli yapan şeyleri açtıklarında, ebeveynler onları tekrar tekrar bu tetikleyicilere maruz bırakmalıdır. Bu “maruz kalma terapisinin” özellikle sosyal kaygısı olan çocuklar için işe yaradığı belirlenmiştir. Duyguların dışavurumu ve ifade edilmesi çocukları her zaman rahatlatan yöntemlerden biridir.

Bakış açısını değiştirin 

Ebeveynler, çocukların mükemmeliyetçi düşüncelerini değiştirmelerine yardım edebilir. Endişe verici durumlara başkalarının bakış açılarından bakma pratiği yapabilirsiniz. “Baban bu toplantıda başarısız olsa ne olur?” ya da “Arkadaşın Ali ev ödevinin bazılarını yanlış yaptığında nasıl tepki verirdin?” gibi sorular sorarak çocuğun farkındalık kazanması, problem çözmeyi öğrenmesi ve farklı bakış açıları geliştirmesi ve her problemin birçok çözümü olduğunu görmesi öğretilebilir.

Tutumlarınızı fark edin 

Çocuklar sıkıntıya, kaygıya nasıl tepki verdiğinizi izliyor. “Bu projeyi tamamlamazsam, asla mutlu olamayacağım.” “Patronum raporumdan hoşlanmayacak” vs… Bu düşünme şekli olumsuzluk içerir. Bir şey istediğiniz gibi olmadığında, “Çok çalıştım ve yapmaktan zevk aldım. Yeterince iyi olduğuna sevindim, çabalamak güzeldi; mükemmel olması gerekmiyor” demek hem sizin açınızdan, hem de çocuğunuz açısından çok faydalıdır. Çocuğunuz bir şey yaptığında,“ Mükemmel görünüyor!” demek yerine, “Yaptığın için memnun olduğunu görüyorum, bunun için çaba göstermen çok güzel” diyebilirsiniz.

Çocuğunuzun sonucundan ziyade, çabalarını övün 

Çocuğunuzu sınavda 100 aldığı için övmekten kaçının. Bunun yerine, sıkı çalıştığı için onu övün. Ayrıca, başkalarına nazik davrandığı veya iyi bir arkadaş olduğu için onu övün. Başarının, yaşamdaki tek önemli şey olmadığını açıkça belirtin.

Kendi başarısızlıklarınızın hikayelerini paylaşın 

Çocuğunuza mükemmel olmadığınızı açıkça belirtin. Ona bir işe giremediğiniz zaman veya bir sınavda başarısız olduğunuz zamandan bahsedin. Başarısızlığınızla nasıl başa çıktığınızı açıklayın; başarısızlıktan da birçok ders çıkardığınızı ve bunların başarıya giden yolda önemli olduğunu belirtin.

Sağlıklı başa çıkma becerilerini öğretin

Başarısızlık rahatsız edici olmasına rağmen, dayanılmaz bir durum değildir. Çocuğunuza hayal kırıklığı, reddedilme ve hatalarla nasıl başa çıkabileceğini öğretin. Bir arkadaşla konuşmak, resim çizmek, onun duygularıyla başa çıkmasına yardımcı olabilir.

Sağlıklı kendi kendine konuşma modeli 

Çocuğunuza, özeleştirinin aksine özşefkat kullanmasını öğretin. Çocuğunuza, hata yaparken bile kendinize nezaket gösterdiğinizi göstermek için yüksek sesle konuşun. Şunu söyleyin, “Bugün kapanmadan önce bankaya gitmeyi unuttum. Yarın daha iyisini yapmaya çalışacağım” veya “Ocağa dikkat etmedim ve akşam yemeğini yaktım. Bir daha yemek yaparken dikkat edeceğim.”

Beklentilerinizin farkında olun 

Mükemmel olması için çocuğunuza baskı yapmadığınızdan emin olun. Yüksek fakat makul beklentiler oluşturun. Çocuğunuzdan fazla bir şey beklemeyeceğinizden emin olmak için zaman içinde beklentilerinizi izleyin.

Çocuğunuzun neyi kontrol edebileceğini ve neyi kontrol edemeyeceğini belirlemesine yardımcı olun

Çocuğunuz okuldaki en iyi basketbol oyuncusu veya her biyoloji sınavında okul birincisi olmak isterse, başarısını etkileyen koşulların çoğunu kontrol edemeyeceğini ona açıkça belirtin. Öğretmenin sınavlarını ne kadar zorlaştırdığını kontrol edemez veya akranlarının performansının ne kadar iyi olduğunu kontrol edemez, ama çabasını kontrol edebilir.

Çocuğunuzla gerçekçi hedefler belirleyin

Çocuğunuzla ulaşmak istediği hedefler hakkında konuşun. Hedefleri mükemmellik gerektiriyorsa, onunla gerçekçi olmayan yüksek hedefler koymanın tehlikeleri hakkında konuşun ve daha gerçekçi hedefler oluşturmasına yardımcı olun.

Çocuğunuzun sağlıklı benlik saygısı geliştirmesine yardımcı olun 

Çocuğunuzun, yalnızca başarılı olduğu etkinliklere değil, kendini iyi hissetmesine yardımcı olacak aktivitelere katılmasını destekleyin. Gönüllülük, yeni şeyler öğrenmek ve sanatsal etkinliklere katılmak, çocuğunuzun daha sağlıklı bir görüş geliştirmesine yardımcı olmanın birkaç yoludur.

İlginizi çekebilir: Çocuklarla iletişim kurmak için en sağlam köprü: Dil