Gün içinde kaç farklı besin tüketiyorsun? Yoksa hemen hemen her gün aynı şeyleri mi yiyorsun? Aslında bu sadece senin değil, hepimizin ortak sorunu. Küresel olarak çok küçük bir besin yelpazesi etrafında dönüp duruyoruz. Küresel gıda arzının %75’inin sadece 12 bitki ve 5 hayvan türünden geldiğini söylersem belki söylediklerimi daha iyi anlarsın.
FAO’ya göre insanlık tarihi boyunca gıda amaçlı 6000 bitki türü ekilip biçilmiş ama şu anda bu 6000 türden sadece 8’i günlük kalori ihtiyacımızın %50’sini karşılıyor. Yani aslında çeşitli beslenmiyoruz ve maalesef bu, sağlığımızı olumsuz etkiliyor. Birçok sağlık sorununun ve hatta obezitenin bile altında yetersiz ve dengesiz beslenme yatıyor.
Sağlıklı beslenmede asıl amacımız, tek bir besine veya besinlere bağlı kalmadan rengarenk ve çeşitli beslenmek. Tabağına koyduğun besinlerin kalorisi kadar, hatta belki ondan çok daha önemli bir şey var ki, o da renkleri! Her besin, ona özel sağlık faydalarını renklerinin altında saklıyor. Ne kadar renkli ve çeşitli beslenirsen besinlerin gücünden de o kadar faydalanmış oluyorsun.
Peki tabağındaki renkler sana neler söylüyor merak ediyor musun?
Kırmızı
Genellikle domatesle adını duymaya alışkın olduğumuz likopen aslında kırmızı renkteki bütün sebze ve meyvelere rengini verir. Likopen, kanser riskini azaltmaya ve kalp sağlığını desteklemeye yardımcı olan güçlü bir antioksidandır. Özellikle prostat kanseri üzerinde olumlu etkilerini gösteren çalışmalar var. Bunun yanı sıra akciğer hastalığına karşı koruma sağladığı ve vücuda zarar veren serbest radikallerin uzaklamasına yardımcı olduğu da biliniyor.
Kırmızı ne yerim?
- Çilek
- Kızılcık
- Ahududu
- Domates
- Kiraz
- Elma
- Pancar
- Karpuz
- Kırmızı üzüm
- Kırmızı biber
- Kırmızı soğan
Turuncu ve sarı
Bu gruba rengini veren ise karotenoidler. Özellikle betakaroten, karotenoidler arasında en bilinenlerdendir. Vücutta sağlıklı mukozanın oluşumu ve göz sağlığının korunmasına yardımcı olan A vitaminine dönüştürülür. Lutein adı verilen bir başka karotenoid ise göz sağlığı için önemlidir ve körlüğe yol açabilecek katarakt ve yaşa bağlı makula dejenerasyonunu önlediği biliniyor.
Turuncu ve sarı ne yerim?
- Havuç
- Balkabağı
- Mısır
- Tatlı patates
- Sarı biber
- Portakal
- Muz
- Ananas
- Mandalina
- Kayısı
- Şeftali
- Kavun
Yeşil
Yeşil renkteki besinler kanserle savaşta en ön sıralarda. İzosiyanat, karotenoid, indol ve saponinler gibi tümü kanser önleyici özelliğe sahip olan fitokimyasal içerir. Ispanak ve brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler de ayrıca önemli vitaminlerden biri olan folat kaynağı.
Yeşil ne yerim?
- Ispanak
- Lahana
- Kuşkonmaz
- Enginar
- Brokoli
- Brüksel lahanası
- Nane
- Maydanoz
- Kekik
- Kivi
- Avokado
- Yeşil çay
Mavi ve mor
Mavi ve mor renkteki besinlere hem rengini hem de sağlık faydalarını veren özel bileşenler ise antosiyaninler. Bu antioksidan bileşik, hücreleri hasardan koruyan ve hücre yaşlanmasını geciktiren, kanser, felç ve kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olan antioksidan özelliklere sahiptir.
Mavi ve mor ne yerim?
- Yaban mersini,
- Böğürtlen,
- Kuru üzüm
- Kuru erik,
- Patlıcan,
- Erik,
- İncir,
- Mor lahana
Beyaz ve kahverengi
Beyaz meyveler ve sebzeler, antitümör, antiviral ve antibakteriyel özelliklere sahip allisin içerir. Özellikle sarımsak allisin açısından oldukça zengin olan besinlerden biridir. Kaempferol ve quercetin de bu gruptaki besinlere antioksidan özelliği katan diğer faydalı bileşenlerdir. Ayrıca muz, patates gibi bazı beyaz besinler de önemli bir mineral olan potasyumun iyi kaynaklarıdır
Beyaz ve kahverengi ne yerim?
- Soğan
- Sarımsak
- Karnabahar
- Pırasa
- Turp
- Mantar
İlginizi çekebilir: Ruhunuza iyi gelen gıdalar seçin: Sağlıklı beslenerek depresyon riskini azaltabilirsiniz
