Görüntüsüyle bile insana mutluluk aşılayan masum bir çikolatalı pasta diliminin insana ne zararı olabilir ki? “Alt tarafı biraz fazla kaloriye maruz kalırım” dediğinizi duyar gibiyiz ama maalesef bilimsel araştırmalar pek de öyle söylemiyor. Şekerin, beyin kimyasını doğrudan etkileyen bir uyuşturucu maddeden farksız olduğu, son yıllarda yapılan çalışmalarla da doğrulanmış durumda. Yani siz de tatlı yemeden gün geçiremiyor, ara ara şiddetli tatlı krizleri yaşıyorsanız tipik bir şeker bağımlısı olabilirsiniz. Ancak üzülmeyin şeker bağımlılığından kurtulma yolunda alacağınız önlemler hayat kalitenizi artıracak:
İçindekiler
Şeker gerçekten bağımlılık yaratır mı?
Princeton Üniversitesi tarafından geçtiğimiz yıllarda fareler üzerinde uygulanan bir deney, rafine şeker tüketen farelerin beyinlerde; tıpkı uyuşturucu madde kullanlarda olduğu gibi şiddetli bir şekilde dopamin salgılandığını ortaya koyuyor. Birkaç saat boyunca sınırsız şekerli su tüketen fareler, bu birkaç saatin sonunda şekerli sudan mahrum bırakıldılar. 3 hafta boyunca tekrarlanan döngünün sonunda, fareler normalde kolayca üstesinden gelebildikleri güçlükleri, girdikleri endişeli ruh hali ve yaşadıkları algı bulanıklığı nedeniyle çözemediler. İşte tüm bu bulgular, şekerin gerçek bir bağımlılık unsuru olduğu yönünde önemli kanıtlar.
Şeker bağımlılığının belirtileri
Evet çikolatayı ya da tatlıları çok seviyor ve arada bir hayatınızı bu lezzetlerle tatlandırıyor olabilirsiniz. Ancak bu durum doğrudan şeker bağımlısı olduğunuz anlamına gelmiyor. Şeker bağımlısı ya da bu tip bir bağımlılığa eğilimli olduğunuzu anlamanın yolları ise şu belirtileri takip etmek:
- Şeker tüketmek için sürekli bahaneler yaratıyorsanız, (“Aa bak organik çikolata, ne kadar sağlıklı!” cümlesi size çok tanıdık geldiyse 🙂 )
- Tatlı kriziniz geldiğinde hiç üşenmeyip uzun yollar tepiyor ve favori pastanenizin yolunu tutuyorsanız,
- Bir konuda motive olmak için kendinizi tatlı ile ödüllendiriyorsanız,
- Yalnız kaldığınızda ya da zor anlarda yemek için sakladığınız gizli bir tatlı zulanız varsa,
- Tatlınızı başkalarıyla paylaşmaktan kaçınıyor ve genelde yalnızken yemeyi tercih ediyorsanız,
- Diyet yaparken en çok zorlandığınız kısım şekersizlik ise şeker bağımlılığından şüphelenebilirsiniz.
Şeker bağımlılığından kurtulmak için izlenecek yollar
Kimi bilim insanlarına göre beyin kimyasını kokainden bile daha fazla etkileyen şeker, “yasal bir uyuşturucu madde”. Hal böyle olunca, tüm zihninizi ele geçiren bu maddeden bir anda vazgeçmek de çok kolay olmuyor. Şeker bağımlılığından kurtulmak için öncelikle bir beslenme bilinci oluşturmanız gerekiyor. Çünkü günümüzde şekerli olmadıklarını düşündüğümüz gıdaların önemli bir kısmı tahmin etmediğimiz oranda rafine şeker içeriyor.
Şekersiz beslenme konusunda bir farkındalık yaratmak için yola çıkan Avustralyalı Damon Gameau’nun çektiği That Sugar Film adlı belgeseli seyrederek, şeker bağımlılığından kurtulma yolunda ilk adımı atabilirsiniz!
Etiket okumayı öğrenin
Az önce de belirttiğimiz gibi, üzerinde “tuzlu kraker” yazan bir paket atıştırmalık bile 10 ila 15 gr arasında şeker içerebiliyor. Bu yüzden satın aldığınız gıdaların etiketlerini okumayı bir an önce öğrenmeniz gerekiyor. That Sugar Film’de de bol bol değinilen, gıda endüstrisinin şeker çılgınlığını birebir deneyimlediğinizde tamamen aydınlanabilirsiniz. Kısacası hazır soslar, aromalı süt ürünleri, şuruplu kahveler ve paketli atıştırmalıkları hayatınızdan çıkarmak size fazlasıyla yardımcı olacaktır.
Meyve yeme alışkanlığı edinin
Şeker bağımlılığından kurtulma aşamasında ara ara tatlı krizleri yaşamanız mümkün. Ancak korkmayın bu krizleri 1 bardak sütle tüketeceğiniz bir muz ya da bir yeşil elma ile kolayca geçiştireceksiniz.
Ara öğünlerle kan şekerinizi dengeleyin
Uzun süre aç kalmak, hipoglisemik ataklara neden olacağından kişinin tatlı şeylere ekstra istek duymasına neden olur. Bu yüzden siz siz olun, vücudunuzu her 3 saatte bir besleyin. Doğal kuruyemişler ve kuru meyveler en iyi arkadaşınız!
Düzenli olarak spor yapın
Spor yaptığınızda, beyninizin tıpkı şeker tükettiğinde yaptığı gibi dopamin salgılamasını sağlar. Bunun yanı sıra düzenli yürüyüş yapanların insülin düzeylerinin, yapmayanlara oranla daha sağlıklı olduğu da bilimsel olarak kanıtlanmış bir gerçek.
Yapay tatlandırıcılardan uzak durun
Şeker tüketmeyeceksiniz diye yapay tatlandırıcılara sarılmak çok da iyi bir fikir değil. Çünkü aspartam ve sakkarin gibi maddeler içeren bu tatlandırıcılar, hem kanserojendir hem de şekere olan psikolojik bağımlılığınızı size hatırlatmaktan başka bir işe yaramaz.
Kaynaklar:
Princeton.edu
ncbi.nlm.nih.gov
bodyecology.com
İlginizi çekebilecek diğer içerikler:
Günlük ne kadar şeker tüketiyorsunuz?
