Tuzak nöropatiler, çoğunlukla bir eklem komşuluğunda, anatomik tüneller ve kemik çıkıntıların yakınında seyreden pek çok sinirde görülebilen, ağrı ve güç kaybı oluşturan, bireyin yaşam kalitesini ve üretkenliğini olumsuz yönde etkileyen periferik (ekstremitelere giden) sinir sıkışmasıdır (kompresyonu). “Tuzak”(entrapment) denmesinin sebebi, dış mekanik etkilerden kaynaklanmasıdır.
Tuzak nöropatilerin 25-40 yaş arasındaki aktif çalışan genç/orta yaşlı bireylerde, özellikle mesleki faktörlere bağlı olarak; 40–60 yaş arasındaki bireylerde ise metabolik/hormonal faktörler nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Spor, diş hekimliği veya enstrüman çalmak veya iş gereği sürekli dirsekler masa üstünde çalışmak gibi hareketlerin sık ve ardışık olarak tekrarlandığı durumlar tuzak nöropatilere sebep olabilir.
Tuzak nöropati oluşması -bir sinir üzerindeki bası- mikrodolaşımı ve sıvı dinamiğini etkilemektedir. Sıkışma basıncı düşük ise, toplardamarlar engellenmektedir, ödem oluşturmaktadır. Sıkışma sürecinin devam etmesi atar ve toplar damarları birleştiren kapiller damarları etkilemektedir. Ardından sıkışan sinirin etrafını saran örtü (miyelin kılıf) olumsuz yönde etkilenmektedir.
Kişinin şikayetleri, ekstremitenin belirli bir bölgesinde ağrı, uyuşma, karıncalanma, güç kaybı olabilir. Diğer bir deyişle, tuzak nöropatilerde genellikle periferik sinirin otonom ve duyu liflerinin etkilenmesine bağlı, ilgili sinirin dermatom alanında yanma, uyuşma ve karıncalanma hissi ortaya çıkar. Eğer periferik sinirin motor liflerinde de etkilenme söz konusu ise, kaslarda güçsüzlük, ileri dönemde atrofi (kasın hacim ve gücünün azalması) ve beraberinde gelen fonksiyonel yetersizlikler (beceri kaybı, günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmede problemler) tabloya eşlik eder.
Başta diyabet olmak üzere, obezite, gebelik, tiroid sorunları, aşırı alkol tüketimi, sistemik inflamatuvar süreçler, kronik böbrek yetmezliği ve genel ödeme neden olan hastalıklar, tuzak nöropatiler ile ilişkilendirilmiştir.
Daha sık üst ekstremitede, daha az sıklıkla alt ekstremitede tuzak nöropatiler oluşmaktadır. Üst ekstremite tuzak nöropatilerine örnek olarak Karpal tünel sendromu, torasik çıkış sendromu, radikülopatiler, radiküler ağrı; alt ekstremite tuzak nöropatilerine örnek olarak Siyatik (Siyatalji=Sciatica) verilebilir.
Otomobil kullanırken uyuşma ve güç kaybı oluşması karpal tünel sendromunda gözlenebilir. Telefonla konuşma sırasında elin serçe parmak tarafında ağrı gözlenmesi, kübital tünel sendromunun bir özelliğidir. Keman sanatçılarında arşe kontrolünde yaşanan zorluk, posterior interosseöz sinirin supinator arkadda tuzaklanmasının bir belirtisi olabilir. Banka
kartlarının bankamatik cihazlarından çıkartılması sırasında güçsüzlük olması, anterior interosseöz sinir sorununu gösterebilir. Saç bakımı sırasında veya mutfak işlerinde olduğu gibi, elin baş üstünde tutulması ile veya uzun süre omuzdan askılı çanta taşınması sonrasında oluşan ağrı ve parestezi, torakal çıkış sendromunda gözlenebilir.
Tuzak nöropatilerin tedavisinde fizyoterapi, ergoterapi, farmakolojik tedaviler, gerekli durumlarda cerrahi uygulanmaktadır.
Sevgiler
Doktor Emsal SALIK
Referanslar:
1.http://dergi.totbid.org.tr/20156/totbid.dergisi.2015.68.pdf Erişim tarihi: 30.08.2021.
2.https://www.spinetr.com/Uploads/files/bulten/bulten86.pdf Erişim tarihi: 30.08.2021.
3.http://norosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_513.pdf Erişim tarihi: 30.08.2021.
4.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/669379 Erişim tarihi: 30.08.2021.
5.Schmid AB, Fundaun J, Tampin B. Entrapment neuropathies: a contemporary approach to pathophysiology, clinical assessment, and management. Pain Rep. 2020;5(4):e829. Published 2020 Jul 22. doi:10.1097/PR9.0000000000000829
İlginizi çekebilir: D vitamini alabilmek için nelere dikkat etmelisiniz?
