Türk toplumunda, özellikle önemli günlerdeki adet ve görenekler geçmişten günümüze kadar süre gelmeye devam etmektedir. Derin anlamlar taşıyan bu geleneklerden birisi de kız istemede kahve ikramıdır. Fakat bu kahve öyle bildiğiniz klasik Türk kahvelerine benzemez; damat bey için çetin bir sınav gibidir adeta… (“Tabi ki tuzlu kahve!” dediğinizi duymuş kadar olduk.) Gelin adayımız, aile büyükleri içeride hoş beş ederken başlar bu özel kahveyi pişirmeye… İçine şeker yerine tuz konan biraz da baharatlar ile harmanlanan bu lezzeti dillere destan kahve damat beye sunulmak üzere fincana konulur. Peki, nedir bu tuzlu kahvenin hikayesi, nereden gelmektedir, hangi anlamı taşımaktadır? Hemen anlatalım…
Tuzlu Kahvenin Hikayesi: Neden İkram Edilirdi?
Geçmiş dönemlerde tuzlu kahvenin ne için ikram edildiğini öğrendiğinizde, “günümüzde kullanılan anlamı çok uzak” diyebilirsiniz. Hatta henüz kız isteme merasimi yapılmadıysa, müstakbel eşinize kahvesini tuzlu mu ikram etseniz, tatlı mı arada kalabilirsiniz. Sizi daha fazla merakta bırakmadan geçmiş dönemde tuzlu kahvenin hangi anlamlar taşıdığını anlatalım.
Eskiden görücü usulü evlenmenin daha sık yapıldığı zamanlarda gelin ve damat adayı birbirlerini ilk defa kız isteme merasimlerinde görürlermiş. O zamanlarda birbirleri ile konuşup fikirlerini dile getirebilecekleri ortam ve şartlar sunulmadığından; gelin adayımız damat adayına ikram edeceği kahve ile bir mesaj gönderirmiş. Gelin adayı eğer damat adayından hoşlanmadıysa ona tuzlu kahve, hoşlandıysa şekerli kahve ikram edermiş. Kahvesini yudumlayan damat adayı ise gelin adayının gönderdiği mesajı yorumlar ve ona göre hareket edermiş. Şekerli kahveyi içen damat adayı ve ailesi kız isteme aşamasına gelirken, tuzlu kahve ikram edilen ise gelin adayının ailesinden müsaade isteyip kalkarmış…
Günümüzde Tuzlu Kahve Geleneği
Gelin adaylarının en çok heyecan duyacağı; belki de ellerinin titreyeceği, ayaklarının birbirine dolaşacağı merasimlerden birisi kız isteme törenidir. Kahvenin bol köpüklü ve okkalı olması, tadının yerinde olması önemlidir. Bu önemli merasimde damat adayımızın da oldukça heyecanlı olacağını belirtebiliriz. Zira kendisine ikram edilecek tuzlu kahveyi adeta bal şerbeti içer gibi içmesi gerekmektedir.
Günümüz kız isteme törenlerinde damat adayına ikram edilen tuzlu kahve; damadın sevgisini ölçmek adına yapılan bir ritüeldir. Aslında bunun mutlu dakikaların yaşandığı keyifli bir gelenek olduğunu belirtebiliriz. Tadı pek de içilecek gibi olmayan bu kahve damat beye gelin hanım tarafından ikram edilir. Burada ölçü şudur: Damat adayının kahveyi içerken ki yüzünün aldığı şekil… Damat adayımızın yüzünü buruşturmadan, çok lezzetli bir kahve içiyormuş gibi kahvesini yudumlaması gerekmektedir. Aksi halde gelin adayımızın ve ailesinin gönlünü kırabilir hatta kız isteme töreninden eli boş dönebilir. Bu noktada gelin adaylarımıza damat beylere birazcık insaflı davranmalarını telkin edebiliriz.
Tuzlu kahve ikramının günümüzde ve geçmiş dönemlerde ne anlamlar ifade ettiğini belirtmiş olduk. Burada seçim size kalıyor; müstakbel eşinize sizi istemeye geldiğinde şekerli bir kahve mi yapmak istersiniz yoksa tuzlu bir kahve mi? Yorumlarınızı bekliyoruz.
Tuzlu kahveyi sonuna kadar içen kesinlikle istiyordur.
Nişanlım sana kıyamam diyerek bana nişanımızda oldukça tuzlu bir kahve getirmişti ancak sevgim daha ağır bastığı için içmiştim.
Kendi yaşadığım tuzlu kahve anısı geldi de aklıma bir gülesim geldi 🙂 Aman arkadaşlar evlilikte en çok buna dikkat edin azap gibi oluyor ahahaha.